การเติบโตอย่างรวดเร็ว ของหนังสือพิมพ์ท้องถิ่นในอินเดีย

ของหนังสือพิมพ์ท้องถิ่นในอินเดีย

นายเรวาติรามัน ศูกละ พนักงานประจำสำนักงานหนุ่มที่อาศัยอยู่ในชุมชนแออัดในเขตชานเมืองของกรุงนิวเดลีนึกไม่ออกเลยว่ามีช่วงเวลาไหนบ้างที่ครอบครัวของเขาไม่มีหนังสือพิมพ์มาส่งที่บ้าน แม้ว่าบ้านจะเป็นเพียงห้องพักเดี่ยวในอาคารที่แออัดที่ไม่มีระบบน้ำประปาภายในอาคาร หรือแม้ในยามที่พ่อของเขาต้องทำงานเป็นเวลานานหลายชั่วโมงในแต่ละวันในฐานะเสาหลักที่หาเลี้ยงครอบครัวให้พออยู่พอกิน

หนังสือพิมพ์คือสิ่งที่พ่อของนายศูกละเชื่อว่าจะช่วยเปิดโลกแห่งโอกาสแก่ลูก ๆ ทั้งสามคน และในขณะนี้ หลายครอบครัวที่เหมือนกับครอบครัวของนายศูกละคือปัจจัยที่กระตุ้นการเติบโตของหนังสือพิมพ์ท้องถิ่นในอินเดียอย่างเห็นได้ชัด

ขณะที่หนังสือพิมพ์อเมริกันมีจำนวนลดลงหรือไม่ก็ถูกจัดทำเป็นฉบับออนไลน์ แต่อุตสาหกรรมหนังสือพิมพ์อินเดียกลับกำลังเฟื่องฟูขึ้น บรรดานักวิเคราะห์ด้านสื่อกล่าวว่า มีแนวโน้มว่าหนังสือพิมพ์ภาษาท้องถิ่นจะมีอัตราการเติบโตเป็นตัวเลข 2 หลักในทศวรรษหน้า เนื่องจากบรรดาผู้รู้หนังสือหลายล้านคนเลือกหนังสือพิมพ์เป็นแหล่งข้อมูลหลัก ๆ ของตน

ณะนี้ หนังสือพิมพ์ต่าง ๆ โดยเฉพาะหนังสือพิมพ์ภาษาท้องถิ่นเป็นอุตสาหกรรมที่กำลังเติบโตอย่างรวดเร็วในอินเดีย เรากำลังอยู่ในช่วงเวลาที่เหมาะเจาะจริง ๆ เราจึงรู้สึกตื่นเต้นมาก” นายประทีป ทวิเวที จาก ไดนิก ภาสการ์ หรือ เดลีย์ ซัน ซึ่งเป็นหนังสือพิมพ์ภาษาฮินดีที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในประเทศ โดยมียอดขายประมาณ 3.57 ล้านฉบับต่อวันกล่าว

อินเดียซึ่งเป็นประเทศที่ปกครองในระบอบประชาธิปไตยมีประวัติศาสตร์อันยาวนานเกี่ยวกับหนังสือพิมพ์ โดยฉบับแรกถือกำเนิดขึ้นเมื่อ 230 ปีที่แล้ว ในบัญชีของสำนักงานทะเบียนหนังสือพิมพ์ของรัฐบาลอินเดียมีรายชื่อหนังสือพิมพ์อยู่กว่า 82,000 ฉบับ ในจำนวนนี้ เกือบ 33,000 ฉบับเป็นหนังสือพิมพ์ภาษาฮินดี ซึ่งในบรรดาประชากรทั้งหมดของอินเดียที่มีอยู่ 1.2 พันล้านคน มีผู้ใช้ภาษานี้อยู่ร้อยละ 41 ส่วนหนังสือพิมพ์อื่น ๆ อีกหลายพันฉบับจะอยู่ในรูปภาษาท้องถิ่นต่าง ๆ ของอินเดียที่มีอยู่เป็นจำนวนมาก และหลายฉบับก็มียอดขายเป็นล้าน ๆ แม้กระทั่งผู้อ่านเองก็มีจำนวนเพิ่มขึ้นด้วยเช่นกันเพราะหนังสือพิมพ์หนึ่งฉบับมักจะนำไปแบ่งกันอ่านหลายคน

บริษัทที่ปรึกษาเคพีเอ็มจีอินเดียคาดว่า โดยรวมแล้ว หนังสือพิมพ์ท้องถิ่นจะมีอัตราการเติบโตต่อปีอยู่ที่ร้อยละ 12 ถึง 14 ในอีกหลายปีข้างหน้า

ผู้เชี่ยวชาญด้านสื่อกล่าวว่า ปัจจัยที่ช่วยกระตุ้นการเติบโตของหนังสือพิมพ์ในเมืองที่มีขนาดเล็กคือประชากรวัยหนุ่มสาวที่มีความทะเยอทะยาน การผลักดันทางด้านการศึกษาอย่างหนักหน่วงตลอดห้าทศวรรษที่ผ่านมาทำให้อัตราผู้รู้หนังสือพุ่งสูงขึ้นจากร้อยละ 65 เป็นร้อยละ 74 เมื่อสิ้นสุดทษวรรษในปี พ.ศ. 2554 แต่หนทางข้างหน้ายังก็อีกยาวไกล เนื่องจากรัฐบาลคาดว่าความสามารถในการรู้หนังสือของประชากรอย่างทั่วถึงจะเป็นไปตามเป้าที่ตั้งไว้ในปี พ.ศ. 2603

ในโลกตะวันตก อินเทอร์เน็ตทำให้ยอดจำหน่ายหนังสือพิมพ์และรายได้จากการโฆษณาลดลงเป็นจำนวนมาก แต่ในอินเดียเหตุการณ์ดังกล่าวยังไม่เกิดขึ้น แม้การใช้งานอินเทอร์เน็ตจะเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในอินเดีย แต่ประชากรราว ๆ ร้อยละ 80 ก็ยังไม่มีอินเทอร์เน็ตใช้ หนังสือพิมพ์อินเดียซึ่งมีค่าใช้จ่ายในการจัดส่งน้อยกว่า 120 รูปี (2 เหรียญสหรัฐฯ หรือ ประมาณ 70 บาท) ต่อเดือนเป็นสื่อที่เข้าถึงได้ง่ายกว่ามาก

ช่องข่าวทางโทรทัศน์ที่อยู่มากมายเหลือเฟือในภาษาท้องถิ่นต่าง ๆ กลับทำให้มีผู้อ่านหนังสือพิมพ์มากขึ้นอย่างน่าประหลาดใจ นางพี.เอ็น. วสันติ ผู้อำนวยการศูนย์เพื่อการศึกษาทางด้านสื่อในกรุงนิวเดลีกล่าว “เราเรียกมันว่า ‘ปรากฏการณ์เรียกน้ำย่อย’ จากการศึกษาอุปนิสัยในการเสพสื่อของผู้คน เราพบว่ายิ่งคนดูข่าวทางโทรทัศน์มากขึ้นเท่าไร ก็จะกลับไปอ่านหนังสือพิมพ์มากขึ้นเท่านั้นเพื่อตรวจสอบข้อเท็จจริง” นางวสันติกล่าว “ในอินเดีย หนังสือพิมพ์และภาษาเขียนมีความน่าเชื่อถือมากกว่าช่องข่าวโทรทัศน์มาก”

เมื่อเศรษฐกิจของอินเดียกำลังเติบโตขึ้นเรื่อย ๆ รายได้จากการโฆษณาก็เพิ่มขึ้นด้วยเช่นกัน จนถึงตอนนี้ หนังสือพิมพ์ภาษาอังกฤษคือศูนย์รวมของงบกระมาณก้อนใหญ่ที่ใช้ในการโฆษณาของบรรดาผู้จำหน่ายสินค้า แต่ส่วนใหญ่แล้ว กรณีแบบนี้จะเกิดขึ้นแต่ในเมืองที่ใหญ่ที่สุดอันดับต้น ๆ ของอินเดียเท่านั้น

ขณะนี้นักโฆษณาได้ค้นพบสื่อสิ่งพิมพ์ภาษาท้องถิ่นที่แพร่กระจายไปในวงกว้างและความสามารถของสื่อเหล่านี้ในการเข้าถึงลูกค้าในเมืองขนาดกลางที่กำลังเติบโต ด้วยจำนวนผู้อ่านและอิทธิพลทางเศรษฐกิจของคนชั้นกลางที่พูดภาษาท้องถิ่นที่เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ทำให้ผู้ผลิตสินค้าอุปโภคบริโภคที่ระบายออกเร็วมองว่าเมืองที่มีขนาดเล็กกว่าและพื้นที่ชนบทของอินเดียคือตลาดที่มีแนวโน้มที่จะเติบโตได้อย่างรวดเร็ว นายทวิเวทีกล่าว

การเติบโตที่แท้จริงของหนังสือพิมพ์ท้องถิ่นจะอยู่ในเมืองที่มีขนาดเล็กกว่าที่มีคนที่เพิ่งรู้หนังสือเพิ่มขึ้นและผู้คนมีวิถีชีวิตที่ช้ากว่าทำให้มีเวลาพอที่จะอ่านหนังสือพิมพ์รายวัน” นายทวิเวทีกล่าว

นอกจากนี้ การรายงานข่าวในหน้าหนังสือพิมพ์ก็เปลี่ยนไปด้วยเช่นกัน เนื่องจากมีการเพิ่มสีสันและหน้าพิเศษเกี่ยวกับอาหาร แฟชั่นตลอดจนรูปแบบการใช้ชีวิตของคนรวยหรือคนที่อยู่ในแวดวงชั้นสูงเพื่อตอบสนองความต้องการของคนที่มีเงินจับจ่ายใช้สอยและประชากรวัยหนุ่มสาวที่กำลังขยายตัวอย่างรวดเร็ว

ในขณะที่การขยายตัวของเมืองอย่างรวดเร็วเป็นปัจจัยที่ทำลายเครือข่ายครอบครัวแบบดั้งเดิม หนังสือพิมพ์ยังตอบสนองวัตถุประสงค์อื่น ๆ ได้อีกด้วย บรรดาพ่อสื่อแม่สื่อซึ่งเป็นบทบาทที่มีมาแต่โบร่ำโบราณในการหาคู่ครองให้กับคนหนุ่มสาวเพื่อเข้าพิธีแต่งงานแบบคลุมถุงตามประเพณี ปัจจุบันก็หาข้อมูลจากหน้าโฆณาย่อยในหนังสือพิมพ์ท้องถิ่น

ในประเทศที่วรรณะมีบทบาทสำคัญในการกำหนดคู่สมรส ผู้คนต่างมองว่าหนังสือพิมพ์ท้องถิ่นคือวิธีที่สะดวกในการติดต่อกับสมาชิกในชุมชนของตน ทุกวันหยุดสุดสัปดาห์ หนังสือพิมพ์ภาษาท้องถิ่นจำนวนมากจะประกอบไปด้วยหน้าโฆษณาหาคู่อยู่หลายหน้าซึ่งเป็นสิ่งที่สร้างรายได้ให้กับหนังสือพิมพ์อย่างแท้จริง

นายเวด ปรากาช ศูกละ ซึ่งเป็นบิดาของนายเรวาติรามันได้บอกรับหนังสือพิมพ์ภาษาฮินดีฉบับหนึ่งมาเป็นเวลา 15 ปีเพื่อประโยชน์ของ
ลูก ๆ แม้ว่าสภาพการเงินที่ฝืดเคืองจะทำให้มันดูเป็นของที่ฟุ่มเฟือย

“มันเป็นเรื่องยาก ภรรยาของผมจะตำหนิผมว่า ‘ทำไมใช้เงินสิ้นเปลืองไปกับหนังสือพิมพ์ทั้ง ๆ ที่เงินจะซื้ออาหารยังไม่มี’” นายศูกละกล่าวในเช้าวันหนึ่งเมื่อไม่นานมานี้ขณะนั่งอยู่บนขั้นบันไดนอกบ้านหลังเล็ก ๆ ของตนพร้อมกับหนังสือพิมพ์และถ้วยชาสำหรับจิบในตอนเช้า

“แต่ผมมองว่าหนังสือพิมพ์คือการลงทุนสำหรับอนาคตของลูก ๆ ผมทำงานเป็นคนขับรถ ผมได้เห็นบรรดาลูกคนรวยที่พูดภาษาอังกฤษได้และรู้ทุกเรื่องที่เกิดขึ้นบนโลกนี้”

การลงทุนของนายศูกละนั้นไม่สูญเปล่า นายเรวาติรามันเพิ่งได้รับการเลื่อนตำแหน่งเมื่อเร็ว ๆ นี้ และเริ่มไต่บันไดบันไดองค์กรไปพร้อมกับความสำเร็จบางอย่าง “ ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมาที่ได้อ่านหนังสือพิมพ์ มันให้ผลคุ้มค่าจริง ๆ” นายเรวาติรามันกล่าว