លក្ខណៈពិសេសវិវាទ/ភាពតានតឹងអាស៊ីឥសាន / NEA

គំនិតផ្តួចផ្តើមសន្តិសុខសកលរបស់ PRC ផ្ទុយពី សកម្មភាពរបស់ខ្លួន

ការវិភាគបញ្ហាប្រឈមធំបំផុតនៅពីក្រោយភាពមិនស៊ីសង្វាក់គ្នា

វេជ្ជបណ្ឌិត Jinghao Zhou

មានក្រសួងការបរទេសនៃ PRC បានចេញផ្សាយរបាយការណ៍មួយនៅក្នុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ 2023 ដែលនិយាយអំពីបញ្ហាប្រឈម និងដំណោះស្រាយសន្តិសុខអន្តរជាតិ។ គំនិតផ្តួចផ្តើមសន្តិសុខសកល (GSI) បានឆ្លុះបញ្ចាំងពីសុន្ទរកថារបស់អគ្គលេខា CCP លោក Xi Jinping កាលពី 10 ខែមុន ដែលលោកបានបង្ហាញពីសំណើ GSI របស់លោក។ វាជាការចាំបាច់ដែលអ្នកចោទជាសំណួរទៅលើសកម្មភាពរបស់ CCP
នាពេលថ្មីៗនេះ យល់ពី GSI ហើយឆ្លើយតបយ៉ាងត្រឹមត្រូវ។

ពីសន្តិសុខជាតិទៅសន្តិសុខសកល

សន្តិសុខតម្រូវឱ្យ​មាន​ការ​រួច​ផុត​ពី​ការ​គំរាម​កំហែង និង​មិនមានការ​ចូល​ប្រើប្រាស់ដោយ​គ្មាន​ការ​អនុញ្ញាតនោះឡើយ។ វាអាចមានផលប៉ះពាល់ទៅដល់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ហិរញ្ញវត្ថុ នយោបាយ ការអប់រំ ព័ត៌មាន និងអ៊ីនធឺណិតនៅកម្រិតថ្នាក់ជាតិ តំបន់ និងពិភពលោក។

សន្តិសុខរបស់ប្រទេសគឺជាលទ្ធផលនៃអំណាច និងទស្សនៈពិភពលោករបស់ខ្លួន។ នៅពេលដែល PRC ត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ 1949 ខ្លួនបានផ្តោតលើការការពារសន្តិសុខជាតិ និងការថែរក្សាបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួន ខណៈពេលដែលកំពុងប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចសំខាន់ៗ និងនៅដាច់ដោយឡែកពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។ ក្នុងនាមជារដ្ឋឯកបក្ស គំនិតសន្តិសុខរបស់ CCP ត្រូវបានបញ្ជាក់នៅក្នុងសុន្ទរកថារបស់មេដឹកនាំរបស់ខ្លួន និងនៅក្នុងឯកសារផ្លូវការ។ កម្មវត្ថុ​សំខាន់​បំផុតក្នុង​របប​របស់​បិតាស្ថាបនិក លោក Mao Zedong គឺដើម្បី​ធានាឱ្យបាននូវ​ស្ថិរភាព​នៃ​ប្រព័ន្ធ​នយោបាយ​របស់ចិន។ ដើម្បីសម្រេចបាននូវស្ថិរភាពក្នុងស្រុក, CCP បានដាក់ចេញនូវគោលការណ៍​ទាំងប្រាំ​នៃសហត្ថិភាព​ដោយ​សន្តិភាព ដែលរួមបញ្ចូលការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមកចំពោះអធិបតេយ្យភាព និងបូរណភាពទឹកដី ការមិន​ឈ្លានពានគ្នា ការមិនជ្រៀតជ្រែកក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសដទៃ សមភាព និងផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមក និងសហត្ថិភាពដោយសន្តិភាព។

CCP មិនបានជំរុញគំនិតផ្តួចផ្តើមសន្តិសុខទូទាំងពិភពលោកនៅដើមសម័យកាលក្រោយរជ្ជកាល Mao នោះទេ។ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ អាទិភាព​នោះគឺ​ការ​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ចរបស់​ចិន និង​លើក​កម្ពស់​កម្រិត​ជីវភាព​ក្នុង​ស្រុក ដើម្បី​បញ្ចៀស​អស្ថិរភាព​នយោបាយ និង​រក្សា​ភាព​ស្រប​ច្បាប់​របស់​រដ្ឋាភិបាល។ ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក Deng Xiaoping (1978-97), PRC បានរក្សាគោលនយោបាយ ការបរទេស​ស្ងៀមស្ងាត់ ដើម្បីកែលម្អទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួន​ជាមួយប្រព័ន្ធអន្តរជាតិ ដែលដឹកនាំ​ដោយសហរដ្ឋអាមេរិកនោះ។ ក្នុងឆ្នាំ 1990 លោក Deng បានរំលឹកឡើងវិញដល់មន្ត្រីចិនអំពីសារៈសំខាន់នៃការជៀសវាង ការប្រឈមមុខ ជាមួយលោកខាងលិច ដោយលើកទឹកចិត្តពួកគេឱ្យ៖ «សង្កេតដោយស្ងប់ស្ងាត់ រក្សាជំហរបស់យើង ទប់ទល់ទៅនឹងកិច្ចការនានាដោយស្ងប់ស្ងាត់ លាក់សមត្ថភាពរបស់យើង ហើយរង់ចាំឱកាសល្អរបស់យើង ត្រូវតែពូកែក្នុងការរក្សាវត្តមានក្នុងភាពស្ងៀមស្ងាត់ ហើយ​មិន​ត្រូវ​ទាមទារភាពជាអ្នក​ដឹក​នាំនោះ​ឡើយ។» យុទ្ធសាស្ត្រនេះបានផ្តល់ពេលវេលាដល់ CCP ដើម្បីធ្វើទំនើបកម្មសំខាន់ៗដោយគ្មានការជ្រៀតជ្រែកពីបរទេស។ PRC នៅតែមានសុទិដ្ឋិនិយមខ្ពស់ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់លោក Hu Jintao (2002-12) ដោយផ្តោត​លើ​កំណើនសេដ្ឋកិច្ចក្នុងស្រុករបស់ខ្លួន និងការសាបព្រោះនូវទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិប្រកបដោយភាពស្និទ្ធស្នាល តាមរយៈវិធីសាស្រ្តដែលលើកទឹកចិត្តដល់ភាពសប្បុរស ភាពជាដៃគូ និងភាពជាអ្នកជិតខាង។

ពីរឆ្នាំបន្ទាប់ពី PRC បានក្លាយជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទីពីររបស់ពិភពលោកក្នុងឆ្នាំ 2010 លោក Xi បាន​ចូលកាន់តំណែង ហើយបានប្រកាសពីបំណងរបស់លោកក្នុងការបង្កើតទំនាក់ទំន​ង​ប្រភេទថ្មី​ជាមួយ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក។ ការផ្លាស់ប្តូរយុទ្ធសាស្ត្រនេះត្រូវបានជំរុញដោយការវាយតម្លៃ​របស់លោកអំពីទិដ្ឋភាពពិភពលោក។ លោក Xi ជឿថាពិភពលោកកំពុងឆ្លងកាត់ការផ្លាស់ប្តូរដ៏សំខាន់មួយ ដែលភាគបូព៌ាកំពុងរះឡើង ខណៈលោកខាងលិចកំពុងធ្លាក់ចុះ។ នៅក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ 2014 លោកបានស្នើសុំក្របខ័ណ្ឌសន្តិសុខក្នុងតំបន់ដែលបានដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមធំៗ។ នេះគឺបានអះអាងពីមហិច្ឆិតារបស់ PRC ហួសពីព្រំដែនរបស់ខ្លួន ហើយក៏បង្ហាញពីការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ចិនក្នុងការបែងចែកអំណាចពិភពលោកប្រកបដោយតុល្យភាពជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកនៅភាគខាងកើត និងខាងលិច។

របាយការណ៍សាធារណៈស្ដីពីសន្តិសុខឆ្នាំ 2019 របស់ PRC ដែលមានចំណងជើងថា «ការការពារជាតិរបស់ប្រទេសចិនក្នុងយុគសម័យថ្មី» បានរៀបរាប់យ៉ាងលម្អិតអំពីចក្ខុវិស័យរបស់លោក Xi ចំពោះសន្តិសុខនៅអាស៊ី។ យោងតាមរបាយការណ៍នេះ សហរដ្ឋអាមេរិកបានបង្វែរទិសដៅគោលនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួនឆ្ពោះទៅកាន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ដោយប្រកាន់យកនូវវិធីសាស្រ្តឯកតោភាគីនិយម ការបង្កើនការប្រកួតប្រជែងក្នុងចំណោមមហាអំណាចធំៗ ការបង្កើនការចំណាយលើផ្នែកយោធា ការពន្លឿនភាពជឿនលឿននៃសមត្ថភាពការពារជាតិ និងការសម្របសម្រួលស្ថិរភាពយុទ្ធសាស្ត្រពិភពលោក។ ដោយសារកាលៈទេសៈទាំងនេះ របាយការណ៍នេះបានអះអាងថា CCP ត្រូវបានបង្ខំឱ្យរៀបចំឡើងវិញនូវអាទិភាពសន្តិសុខជាតិដើម្បីការពារអាស៊ី។ មេដឹកនាំចិនប្តេជ្ញាកសាងកងកម្លាំងយោធាដ៏ល្អបំផុតរបស់ពិភពលោកនៅឆ្នាំ 2035។

ទន្ទឹមនឹងនេះ លោក Xi បានចាត់វិធានការដើម្បីបង្កើតអានុភាពនៃទំនាក់ទំនងដ៏អស្ចារ្យថ្មីមួយ។ ដោយខកចិត្តនឹងការឆ្លើយតបរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកចំពោះចក្ខុវិស័យរបស់លោកចំពោះការការពារជាតិ ទីបំផុតលោកបានសហការជាមួយប្រទេសរុស្ស៊ី ហើយទទួលរងសម្ពាធពីអ្នកជាតិនិយមនៅក្នុងប្រទេស។ លោក Xi នៅក្នុង ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ 2022 បានប្រកាសពីទំនាក់ទំនងមិត្តភាព «គ្មានដែនកំណត់» របស់ PRC ជាមួយរុស្ស៊ី មិនយូរប៉ុន្មានមុនពេលមានការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីមកលើអ៊ុយក្រែន។ ដោយយល់ឃើញថាជម្លោះរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែនជាឱកាសមួយដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអធិបតេយ្យភាពរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក CCP បានព្យាយាមផ្លាស់ប្តូរសណ្តាប់ធ្នាប់សន្តិសុខអន្តរជាតិដោយប្រើក្របខ័ណ្ឌសកលជំនួសដែលនឹងបម្រើដល់ផលប្រយោជន៍របស់ខ្លួននោះ។ លោក Xi បានស្នើ GSI ប៉ុន្មានសប្តាហ៍ក្រោយបន្ទាប់ពីសង្រ្គាមត្រូវបានចាប់ផ្តើម។ គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះព្យាយាមដាក់លោក Xi ដែលជាអ្នកបង្កើតសន្តិភាពពិភពលោក បើទោះបីជាមានការរិះគន់ថា PRC កំពុងផ្តល់ការការពារដល់ផ្នែកការទូតសម្រាប់ការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីក៏ដោយ។

រូបភាពពីផ្កាយរណបបង្ហាញពីជំរុំចិនមួយនៅព្រំដែនហិមាល័យដែលមានវិវាទជាមួយឥណ្ឌាក្នុងខែមិថុនាឆ្នាំ 2020 ប៉ុន្មានថ្ងៃបន្ទាប់ពីការប៉ះទង្គិចគ្នារវាងប្រជាជាតិទាំងសងខាងដែលបានសម្លាប់ទាហានឥណ្ឌា 20 នាក់ និងទាហានចិនយ៉ាងតិចបួននាក់។ សារព័ត៌មាន Reuters

ភាពស្រដៀងគ្នា និងភាពខុសគ្នា

ទាំងរបាយការណ៍របស់ក្រសួងការបរទេសចិន និងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់លោក Xi គឺជាការសិក្សាអំពីបរិបទ GSI ក្នុងសម័យកាលដែលសម្បូរទៅដោយបញ្ហាប្រឈម និងក្តីសង្ឃឹម។ ក្រសួងការបរទេសរបស់ PRC បានរាយការណ៍ថា ការថ្លែងនៅឯវេទិកា Boao សម្រាប់អាស៊ី ក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ 2022 លោក Xi បានអះអាងថា «ការផ្លាស់ប្តូរពិភពលោក នៃសម័យកាល និងប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់យើងកំពុងកើតឡើងតាមរបៀបដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក»។ លោកបានថ្លែងថា សហគមន៍ពិភពលោកត្រូវតែរក្សាសន្តិភាព និងស្ថិរភាព ដោយធ្វើការអំពាវនាវថា GSI ជាមធ្យោបាយដ៏ល្អបំផុតដើម្បីធ្វើដូច្នេះ។

របាយការណ៍របស់ក្រសួងការបរទេសបង្ហាញពីគោលការណ៍ស្នូលរបស់ GSI និងការប្តេជ្ញាចិត្តគាំទ្រចំនួនប្រាំមួយ ដែលរួមមានការរក្សាសន្តិសុខមិនអាចបំបែកបាន ការកសាងស្ថាបត្យកម្មសន្តិសុខប្រកបដោយតុល្យភាព និងនិរន្តរភាព ការប្រឆាំងនឹងការពង្រឹងសន្តិសុខជាតិដោយការកេងប្រវ័ញ្ចលើភាពអសន្តិសុខរបស់ប្រទេសផ្សេងៗ ការលើកកម្ពស់ការអភិវឌ្ឍ និងសន្តិសុខតាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ការជំរុញកិច្ចសន្ទនា និងការពិគ្រោះយោបល់ដើម្បីដោះស្រាយជម្លោះ និងការកែលម្អការសម្របសម្រួល និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើអភិបាលកិច្ចសន្តិសុខពិភពលោក។

GSI ស្របតាមគោលគំនិតសុវត្ថិភាពដែលមានស្រាប់របស់ CCP និងរួមបញ្ចូលទស្សនៈពិភពលោករបស់លោក Xi។ ការផ្តោតសំខាន់របស់របាយការណ៍ និងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ គឺការពង្រឹងជំហររបស់លោក Xi ក្នុងបក្ស។ លោកអះអាងថា មានតែមេដឹកនាំ CCP ប៉ុណ្ណោះដែលអាចធានាបាននូវការអភិវឌ្ឍក្នុងស្រុកនៃប្រព័ន្ធសង្គមនិយមជាមួយនឹងបុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់ចិន ខណៈពេលដែលការពង្រីកឥទ្ធិពលជាសកលរបស់ PRC តាមរយៈកំណើនសេដ្ឋកិច្ច គោលនយោបាយការបរទេសប្រកបដោយទំនុកចិត្ត និងការបដិសេធតម្លៃលោកខាងលិច។

ការវិវត្តន៍នៃគោលគំនិតសន្តិសុខរបស់ PRC — ពីថ្នាក់ជាតិទៅថ្នាក់តំបន់នឹងទៅកាន់ពិភពលោក — បង្ហាញពីទំនុកចិត្តរបស់ប្រទេសជាតិ និងបង្ហាញពីចេតនារបស់ខ្លួនក្នុងការបន្តដេញតាមស្ថានភាពអំណាចដ៏អស្ចារ្យ។ គោលដៅដែលបានថ្លែងឡើងរបស់ CCP ដើម្បីលើកកម្ពស់វិធីសាស្រ្តសន្តិសុខរបស់ខ្លួនក៏ព្យាករពីការប្រកួតប្រជែងដ៏ខ្លាំងក្លាជាមួយលោកខាងលិចផងដែរ។

CCP គ្រោងនឹងពង្រីក GSI ដែលជាផ្នែកមួយនៃការជំរុញរបស់ខ្លួនឆ្ពោះទៅរកការត្រួតត្រាពិភពលោក។ ដើម្បីក្លាយជាមហាអំណាចសាកល PRC ត្រូវតែឈានទៅឱ្យហួសពីអាស៊ីដីគោក ដោយជ្រៀតចូលទៅក្នុងខ្សែសង្វាក់នៃបណ្តាប្រទេសប្រជុំកោះនៅឆ្នេរសមុទ្រខាងកើត និងខាងត្បូង ដើម្បីពង្រីកឥទ្ធិពល និងអំណាចនៃគម្រោងរបស់ខ្លួនទៅកាន់មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិកខាងលិច និងកន្លែងផ្សេងទៀត។

បើតាមទ្រឹស្តី ដើម្បីបន្ថែមផលប្រយោជន៍ និងតម្លៃរបស់ខ្លួន CCP ត្រូវតែពង្រីកគោលគំនិតសន្តិសុខក្នុងតំបន់របស់ខ្លួន ដល់ស្ថាបត្យកម្មសន្តិសុខពិភពលោក ដោយការពារអធិបតេយ្យភាព លើកកម្ពស់ការមិនជ្រៀតជ្រែក ការតស៊ូមតិសម្រាប់ពហុភាគី និងការប្រឆាំងនឹងសណ្តាប់ធ្នាប់អន្តរជាតិ និងសន្ធិសញ្ញាពហុភាគីដែលដឹកនាំដោយសហរដ្ឋអាមេរិក។ GSI ព្យាយាមធ្វើឱ្យមានភាពស្របច្បាប់នូវសកម្មភាពជាសកលរបស់ CCP ខណៈពេលដែលប្រទេសនេះបន្តដាក់សម្ពាធលើតៃវ៉ាន់ដែលជាផ្នែកមួយនៃយុទ្ធនាការរបស់ខ្លួនដើម្បីបំបែកកោះដែលគ្រប់គ្រងដោយខ្លួនឯងទាំងខាងការទូត និងផ្នែកយោធា និងបង្កើនឱកាសនៃការដាក់បញ្ចូលដោយទីក្រុងប៉េកាំង។

នាវា​ឆ្មាំ​សមុទ្រ​ចិន​ចូល​មក​ជិត​ទូក​ហ្វ៊ីលីពីន មុន​ពេល​នាវា​ទាំងខាងសង​បុក​គ្នា​នៅ​សមុទ្រ​ចិន​ខាង​ត្បូង​នៅ​ថ្ងៃ​ទី 22 ខែ​តុលា ឆ្នាំ 2023។ ខណៈពេលដែលអះអាងថាជាអ្នកតស៊ូមតិឈានមុខគេសម្រាប់សន្តិសុខ និងសន្តិភាពទូទាំងពិភពលោក ដែលយោធារបស់ CCP តែងតែធ្វើសកម្មភាពយ៉ាងគឃ្លើន។ ឆ្មាំឆ្នេរសមុទ្រចិន/សារព័ត៌មាន Reuters

និយាយបាតដៃខ្នងដៃ

របាយការណ៍ GSI មានវាក្យសព្ទមិនច្បាស់លាស់ និងពិបាកយល់ រួមជាមួយនឹងការសន្យាដែលហាក់ដូចជាយុត្តិធម៌ និងត្រឹមត្រូវ។ ដោយគិតពីបរិបទប្រវត្តិសាស្ត្រនៃគោលនយោបាយការបរទេសចិន និងការអនុវត្តរបស់ខ្លួន គឺមានការព្រួយបារម្ភគ្រប់គ្រាន់អំពីភាពជឿជាក់របស់ CCP។ គណបក្សនេះជារឿយៗនិយាយបាតដៃខ្នងដៃ។ អ្នកវិភាគមួយចំនួនសង្កេតឃើញថា នៅក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក Xi ឥរិយាបថអន្តរជាតិដ៏គឃ្លើនរបស់ CCP បានប្រឆាំងនឹងការគាំទ្ររបស់ GSI។

GSI អះអាង​ថា​នឹង​ប្រកាន់​ខ្ជាប់​នូវ «គោលការណ៍​នៃ​សន្តិសុខ​ដែល​មិន​អាច​បំបែក​បាន» ប៉ុន្តែ CCP បាន​ស្វែងរកផលប្រយោជន៍​របស់​ខ្លួនដោយ​បង្ក​ផល​ប៉ះពាល់​ដល់​ប្រទេស​ដទៃ ដូចជាការសាងសង់ និងការពង្រឹងរចនាសម្ព័ន្ធ​យោធានៅ​ថ្មប៉ប្រះទឹក​សិប្បនិម្មិត និង​លក្ខណៈសមុទ្រ​ផ្សេង​ទៀត​នៅ​ក្នុង​ដែន​ទឹក​ជម្លោះ​នៃ​សមុទ្រ​ចិន​ខាង​ត្បូង និង​ដោយការបដិសេធសេចក្តីសម្រេចឆ្នាំ 2016 របស់តុលាការអន្តរជាតិ ក្នុងការអនុគ្រោះដល់សិទ្ធិដែនសមុទ្ររបស់ហ្វ៊ីលីពីននៅក្នុងសមុទ្រ។ GSI គាំទ្រ «ការសន្ទនា និងការពិគ្រោះយោបល់» ដើម្បីដោះស្រាយវិវាទ និងជម្លោះ ប៉ុន្តែ CCP ប្រើការបង្ខិតបង្ខំ និងការដាក់ទណ្ឌកម្ម ដើម្បីដាក់ទណ្ឌកម្មប្រទេសណាដែលមិនយល់ស្របចំពោះគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន ដូចជាការដាក់កម្រិតពាណិជ្ជកម្មលើប្រទេសអូស្ត្រាលី បន្ទាប់ពីប្រទេសនេះបានអំពាវនាវឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតលើការទាស់ទែងគ្នាក្នុងរឿងដែលជំងឺកូវីដ 19 បានចាប់ផ្តើមនៅក្នុងប្រទេសចិន ហើយបានឃុំខ្លួនពលរដ្ឋកាណាដា ដើម្បីជាការសងសឹកចំពោះការចាប់ខ្លួននាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាចិនដោយដោយទីក្រុង Ottawa។

GSI «បដិសេធទៅលើផ្នត់គំនិតសង្គ្រាមត្រជាក់» ទោះបីជា CCP បានចាត់ទុកសហរដ្ឋអាមេរិកជាសត្រូវចាប់តាំងពីសម័យកាល Mao ក៏ដោយ។ GSI គាំទ្រ «កិច្ចសហប្រតិបត្តិការឈ្នះ ឈ្នះ» និង «គោលការណ៍នៃការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក សមភាព [និង] ផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមក» ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមផ្នែកសន្តិសុខមិនប្រពៃណី ប៉ុន្តែ CCP បានបដិសេធសំណើរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោកក្នុងការស៊ើបអង្កេតអំពីប្រភពដើមនៃជំងឺកូវីដ 19។ ខណៈពេលដែល GSI «ប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការមិនជ្រៀតជ្រែកក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុង» និងគាំទ្រ «ជម្រើសឯករាជ្យនៃផ្លូវអភិវឌ្ឍន៍ និងប្រព័ន្ធសង្គមដែលធ្វើឡើងដោយប្រជាជននៅក្នុងប្រទេសផ្សេងៗគ្នា» CCP បានបង្កើតស្ថានីយ៍ប៉ូលីសសម្ងាត់ជាង 100 កន្លែងដើម្បីអនុវត្តយុត្តាធិការក្រៅទឹកដីរបស់ខ្លួនក្នុងប្រទេសជាង 50 ជាពិសេសបណ្តាប្រទេសលោកខាងលិច។ ហើយ CCP គាំទ្រការរំលោភសិទ្ធិសេរីភាពបុគ្គលនៃរបបផ្តាច់ការ និងលទ្ធិផ្ដាច់ការ ខណៈពេលដែលកំពុងការពារការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សដែលរីករាលដាលរបស់ខ្លួនផងដែរនោះ។

CCP ពណ៌នាខ្លួនឯងថាជាអ្នកបង្កើតសន្តិភាព ប៉ុន្តែខ្លួនបានបង្កើនសម្ពាធយោធាលើប្រទេសជិតខាង ដែលនាំឱ្យមានការប៉ះទង្គិចជាមួយឥណ្ឌានៅតាមព្រំដែនដែលមានជម្លោះរបស់ពួកគេ និងជាមួយហ្វ៊ីលីពីនក្នុងដែនទឹកដែលមានជម្លោះ។ ជំហររបស់ CCP លើច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់គឺចាកឆ្ងាយពីសន្តិភាព។ យុទ្ធនាការឃោសនាបែបទ្រង់ទ្រាយធំរបស់ខ្លួន និងសមយុទ្ធយោធាបង្កហេតុជុំវិញតៃវ៉ាន់ នេះជាឧទាហរណ៍នៃវិធីសាស្រ្តឈ្លានពានរបស់ខ្លួន ជាជាងដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធី ដែលខ្លួនបានគាំទ្រនៅខាងបរទេសនោះ។

GSI បដិសេធ​មិន​ទទួល​ស្គាល់​ថា​រុស្ស៊ី​បាន​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែននោះឡើយ ដែលនេះជា​ភស្តុតាង​ដែល​ថា CCP មិន​អព្យាក្រឹត​ចំពោះការវាយតម្លៃ​អំពើ​ឃោរឃៅ​របស់​រុស្ស៊ីនោះ។ ដំណោះស្រាយទៅលើវិបត្តិនោះ​បាន​លើក​ទឹកចិត្ត​អ៊ុយក្រែន​ឱ្យ​បោះបង់​ទឹកដី​របស់ខ្លួន​ជាថ្នូរ​នឹង​សន្តិភាព ហើយ​ព្រមានអង្គការណាតូ​មិនឱ្យ​ការពារ​ប្រទេស​ណា​ដែល​រុស្ស៊ី​ជ្រើសរើស​ឈ្លានពាននោះឡើយ។ សំណើសន្តិភាពរបស់ CCP ជាការអនុគ្រោះដល់រុស្ស៊ី និងធ្វើ​ឱ្យ​អ៊ុយក្រែនកាន់តែ​រង​គ្រោះ​បន្ថែម​ទៀត។ នេះគឺពន្យល់ពីមូលហេតុដែលលោកប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី Vladimir Putin ស្វាគមន៍នូវអ្វីដែលខ្លួនហៅថាជា ដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធី ខណៈដែលអ៊ុយក្រែនបដិសេធ។

GSI ពិពណ៌នា PRC ថាជាអ្នកដោះស្រាយបញ្ហា ខណៈពេលដែលដាក់សហរដ្ឋអាមេរិកជាតួអង្គបង្កបញ្ហា។ ប៉ុន្តែការបោកបញ្ឆោតនៃរបាយការណ៍នេះ បង្ហាញក្នុងភាសាដែល​មើល​ទៅហាក់​ដូចជាអព្យាក្រឹត និងអាចយល់ស្របណាស់ ទាំងដែលមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិត ឬបញ្ជាក់ពីរបៀបដែល GSI នឹងដោះស្រាយវិវាទរវាងប្រទេសដែលមានផលប្រយោជន៍ខុសៗគ្នាផងនោះ។ វាខ្វះខ្លឹមសារ និងលទ្ធភាពអាចធ្វើទៅបាន។

មន្ត្រីអាមេរិកបានលើកឡើងថា ប៉ុស្តិ៍ប៉ូលីសសម្ងាត់របស់ចិនបានដំណើរការពីអគារការិយាល័យនេះនៅក្នុងសង្កាត់ Chinatown នៃទីក្រុងញូវយ៉ក។ សារព័ត៌មាន Reuters

ជាខ្លាក្រដាស តែចេះខាំ

GSI សង្កត់ធ្ងន់​លើ​អាស៊ី ដែលតាម​ទស្សនៈ​របស់​លោក Xi គឺថាតំបន់នេះ​នឹង​ក្លាយ​ជា «យុថ្កា​សម្រាប់​សន្តិភាព​ពិភពលោក ជា​មហាអំណាច​សម្រាប់​កំណើន​ពិភពលោក និង​ជា​ជំហាន​ថ្មី​សម្រាប់​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​អន្តរជាតិ»។ លោក Xi និង GSI អំពាវនាវឱ្យបណ្តាប្រទេសឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកសហការ និងបង្កើនតួនាទីរបស់អង្គការក្នុងតំបន់ និងការប្រមូលផ្តុំដូចជា អង្គការសហប្រតិបត្តិការសៀងហៃ (SCO), ក្រុមសេដ្ឋកិច្ចនៃប្រទេសប្រេស៊ីល, រុស្ស៊ី, ឥណ្ឌា, PRC និងអាហ្វ្រិកខាងត្បូង (BRICS), កិច្ចប្រជុំកំពូលចិន-អាស៊ីកណ្តាល និងយន្តការនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអាស៊ីបូព៌ា។​​ លោក Xi មាន​បំណង​សម្រេច​ឱ្យ​បាន​នូវ​ចក្ខុវិស័យ​របស់​លោក​ចំពោះ​ប្រជាជាតិ​អាស៊ី​ក្នុង​ការ​ដោះស្រាយ​កិច្ចការ​សន្តិសុខ​អាស៊ី​ដោយ​គ្មាន​ការ​ជ្រៀតជ្រែក​ពី​ខាងក្រៅ។ ក្នុងន័យនេះ CCP ប្រើប្រាស់គោលលទ្ធិយោធាបែបប្រពៃណីចិនដែលគេស្គាល់ថាជា «ការពារដោយការវាយលុក។» ដោយប្រកាន់ជំហរវាយលុក GSI ប្រឹងប្រែងក្នុងការសម្រេចឱ្យបាននូវគោលបំណងការពារ និងពង្រឹងជំហរលេចធ្លោរបស់ PRC នៅអាស៊ី ខណៈពេលធ្វើការកាត់បន្ថយឥទ្ធិពលរបស់លោកខាងលិច។ ការមិនយល់ពីវិធីសាស្រ្តរបស់ CCP អាចមានន័យថា សហរដ្ឋអាមេរិកកាត់បន្ថយការបែងចែកធនធានសកលរបស់ខ្លួន ហើយអាចនឹងបាត់បង់ការរារាំងនៅក្នុងឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលជាតំបន់ជួរមុខនៃការប្រកួតប្រជែងថាមពលដ៏អស្ចារ្យ។

នៅលើផ្ទៃខាងលើ GSI មិនបង្កការគំរាមកំហែងភ្លាមៗដល់សហរដ្ឋអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្ត និងដៃគូរបស់ខ្លួនឡើយ។ ប៉ុន្តែ​គោល​បំណង​មូល​ដ្ឋាន​របស់​ខ្លួន​គឺ​ជា​ការ​ប្រកួតប្រជែង​យ៉ាង​ខ្លាំងក្លា។ នេះជាការគួរឱ្យកត់សម្គាល់ថាគោលបំណងនៃគោលគំនិតសន្តិសុខអាស៊ីរបស់ CCP ខុសពីបណ្តាប្រទេស និងអង្គការអាស៊ីដទៃទៀត។ ជាឧទាហរណ៍ សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ តស៊ូមតិសម្រាប់សន្តិភាព ស្ថិរភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងចំណោមរដ្ឋសមាជិកទាំង 10 របស់ខ្លួន។ គោលគំនិតឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកសេរី និងបើកចំហរបស់ប្រទេសជប៉ុនគាំទ្រដល់សណ្តាប់ធ្នាប់ដែលផ្អែកលើច្បាប់ ការគោរពច្បាប់អន្តរជាតិ សេរីភាពនៃការធ្វើនាវាចរណ៍ និងប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចបើកចំហ និងតម្លាភាព។ គំនិតផ្តួចផ្តើមផ្នែកសន្តិសុខ និងការរីកចម្រើនសម្រាប់ទាំងអស់គ្នាក្នុងតំបន់របស់ប្រទេសឥណ្ឌាផ្តោតលើសន្តិសុខដែនសមុទ្រ ការតភ្ជាប់ ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងចំណោមរដ្ឋមហាសមុទ្រឥណ្ឌា។

ទន្ទឹមនឹងនេះ GSI ស្នើឱ្យមានចក្ខុវិស័យសុវត្ថិភាពសម្រាប់ផ្នែកផ្សេងទៀតនៃពិភពលោក។ គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះក៏អំពាវនាវឱ្យគាំទ្រប្រទេសនៅក្នុងទ្វីបអាហ្រ្វិក តំបន់ការ៉ាប៊ីន និងអាមេរិកឡាទីន និងការលើកកម្ពស់សន្តិភាព និងស្ថិរភាពនៅមជ្ឈិមបូព៌ា។ ជាក់ស្តែង CCP មានបំណងចង់ទាមទារតួនាទីដ៏សំខាន់លើសពីព្រំដែនរបស់ប្រទេសចិន។ GSI ផ្តល់នូវវេទិកាយុទ្ធសាស្ត្រសម្រាប់គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះក្នុងការបង្កើតទំនាក់ទំនងសន្តិសុខជាមួយប្រទេសជាច្រើនទៀតដើម្បីទទួលបានឥទ្ធិពល។

GSI ស្វះស្វែងជួយទៅដល់ CCP ដើម្បីពង្រីកមហិច្ឆតារបស់ខ្លួនទូទាំងពិភពលោកតាមរយៈវេទិកា និងយន្តការដូចជា ផែនការហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ផ្លូវមួយ ខ្សែក្រវ៉ាត់មួយ (OBOR) SCO វេទិកាស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការចិន-អាហ្វ្រិក និង BRICS។ CCP បានប្រើប្រាស់ BRICS គម្រោង OBOR និងធនាគារវិនិយោគហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអាស៊ី ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយរូបិយបណ្ណរបស់ចិនជាងប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក។ ខ្លួនបានចែកចាយ 582 ពាន់លានយ៉ន់ (81,7 ពាន់លានដុល្លារ) នៅក្នុងប្រទេស និងតំបន់ជាង 40។ ប្រទេសជាង 25 គ្រោងនឹងចូលរួមជាមួយ BRICS ហើយប្រទេសចំនួន 30 បានលើកថាពួកគេនឹងទទួលយករូបិយបណ្ណ BRICS ដែលស្នើឡើង។ ទោះបីជាសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងមិនបាត់បង់ស្ថានភាពបម្រុងជាសាកលរបស់ខ្លួនក្នុងពេលត្រឹមតែមួយយប់ក៏ដោយ ក៏ CCP ព្យាយាមធ្វើឱ្យមានភាពចុះខ្សោយទៅដល់អំណាចកំពូលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។

GSI ប្រឈមមុខនឹងសម្ព័ន្ធភាព និងភាពជាដៃគូសន្តិសុខក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ ដោយ​ការព្យាយាមបង្កើត​ការ​បែង​ចែក​រវាង​ប្រជាជាតិនានាឱ្យខ្វែងគំនិតគ្នាអំពីរបៀបដោះស្រាយជាមួយ PRC។ ខណៈពេលដែលមេដឹកនាំនៃក្រុមប្រទេសឧស្សាហកម្មធំៗទាំងប្រាំពីរបានជួបប្រជុំគ្នានៅទីក្រុងហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ា ប្រទេសជប៉ុន ក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ 2023 ដើម្បីពិភាក្សាអំពីសង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន និងភាពតានតឹងនៅតៃវ៉ាន់ ដែលលោក Xi បានធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៅកិច្ចប្រជុំកំពូលចិន-អាស៊ីកណ្តាល និងបានសន្យាផ្តល់ប្រាក់កម្ចីចំនួន 26 ពាន់លានយ៉ន់ (3,7 ពាន់លានដុល្លារ) និងផ្តល់ជំនួយដល់ប្រទេសចំនួនប្រាំផ្សេងទៀតដែលចូលរួម។

នាវាឆ្មាំឆ្នេរសមុទ្រចិនធ្វើសមយុទ្ធនៅពីមុខនាវាឆ្មាំសមុទ្រហ្វ៊ីលីពីននៅក្បែរតំបន់ Second Thomas Shoal ក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលមានជម្លោះ។ សាលាក្តីអន្តរជាតិមួយបានច្រានចោលការទាមទាររបស់ PRC ចំពោះតំបន់នោះ។ រូបភាព AFP/GETTY

ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹង GSI 

ការពិនិត្យមើលយ៉ាងដិតដល់នៃចេតនា និងបរិបទប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ GSI ក៏ដូចជាភាពខុសគ្នារវាងពាក្យសម្តី និងសកម្មភាពរបស់ CCP បង្ហាញពីបញ្ហាប្រឈម និងផលវិបាកអវិជ្ជមានដែលអាចកើតមាន។ GSI ស្នើសុំក្របខ័ណ្ឌសន្តិសុខអន្តរជាតិដែលបង្ហាញពីភាពវិជ្ជមានរបស់ PRC ប៉ុន្តែភាសាការទូតរបស់ខ្លួនគឺ លាក់កំបាំងគោលដៅនៃចេតនាបង្ហាញ CCP ថាជាអ្នកផ្ដល់វិធានការសន្តិសុខឈានមុខគេរបស់ពិភពលោក។ ថ្វីត្បិតដែល GSI គឺជាខ្លាក្រដាសក៏ដោយ ក៏ GSI ព្យាយាមផ្លាស់ក្តីស្រមៃរបស់ប្រទេសចិនរបស់ លោក Xi ទៅកាន់ឆាកពិភពលោកក្នុងការធ្វើឱ្យ​ខូច​ខាត​ដល់សហរដ្ឋអាមេរិក។ ប្រជាជាតិដែលចោទសួរពីការជំរុញទឹកចិត្ត​របស់ CCP គួរតែបញ្ចេញប្រតិកម្ម។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការឆ្លើយតបប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពមានន័យច្រើនជាងការរិះគន់ទស្សនៈរបស់លោក Xi ទៅទៀត។ ការយល់ដឹងពេញលេញអំពី GSI គឺមានភាពចាំបាច់ រួមជាមួយនឹងវិធានការដ៏រឹងមាំ និងវិធីសាស្ត្របញ្ចុះបញ្ចូលដើម្បី ប្រឆាំងនឹងរបៀបវារៈសន្តិសុខក្នុងស្រុក និងអន្តរជាតិរបស់ GSI។

CCP គឺជាបញ្ហាប្រឈមដ៏ធំបំផុតសម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្ត និងដៃគូរបស់សហរដ្ឋអាមេរិករបស់ខ្លួន ហើយអាចជាឧបសគ្គដ៏ធំបំផុតចំពោះសន្តិភាពពិភពលោកផងដែរ។ វា​គឺជា​រឿងដ៏​ឆោតល្ងង់​ក្នុងការ​ជឿ​ជាក់ថា CCP នឹង​ដើរ​ស្របតាមទៅ​នឹង​ប្រទេស​ដែល​រក្សា​សណ្តាប់ធ្នាប់​សកល​ដែល​ផ្អែកលើ​ច្បាប់នោះ។ ដល់ពេលហើយដើម្បីបោះបង់ការបំភាន់បែបនេះអំពី CCP ហើយចាត់វិធានការបង្រួបបង្រួម។ គំនិតផ្តួចផ្តើមសន្តិសុខសកលជាគូប្រជែងដោយផ្អែកលើគោលនយោបាយរឹងមាំ និងស៊ីសង្វាក់គ្នាគឺចាំបាច់ដើម្បីទប់ទល់នឹងឥទ្ធិពល CCP នៅក្នុងឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក និងតំបន់ផ្សេងទៀតដែលត្រូវបានលើកឡើងយ៉ាងច្បាស់នៅក្នុង GSI៖ អាហ្វ្រិក អាមេរិកឡាទីន និងមជ្ឈិមបូព៌ា។ កិច្ចការស្នូល — ការបង្កើតយុទ្ធសាស្រ្តដើម្បីដោះស្រាយជាមួយ CCP នៅក្នុងបរិបទនៃថាមវន្តសន្តិសុខអន្តរជាតិថ្មី  — ត្រូវតែជាអាទិភាព។  


ទស្សនាវដ្តី FORUM បានផ្អាកការបកប្រែអត្ថបទប្រចាំថ្ងៃសម្រាប់គេហទំព័រជាភាសាខ្មែរ។ សូមមើលភាសាដទៃទៀតសម្រាប់ខ្លឹមសារប្រចាំថ្ងៃ។

អត្ថបទ​ដែល​ទាក់ទង

ឆ្លើយ​តប

អាសយដ្ឋាន​អ៊ីមែល​របស់​អ្នក​នឹង​មិន​ត្រូវ​ផ្សាយ​ទេ។ វាល​ដែល​ត្រូវ​ការ​ត្រូវ​បាន​គូស *

Back to top button