ការផ្ទេរសព្វាវុធរវាងកូរ៉េខាងជើង និងរុស្ស៊ី គំរាមកំហែងដល់សន្តិសុខពិភពលោក
បុគ្គលិករបស់ទស្សនាវដ្តី FORUM
បណ្ដាប្រទេសចំនួនជាង 40 ប្រទេសបានថ្កោលទោសការនាំចេញរបស់កូរ៉េខាងជើង និងការទិញមីស៊ីលប៉ាលីស្ទីករបស់រុស្ស៊ីសម្រាប់សង្គ្រាមដែលមិនបង្កហេតុរបស់ទីក្រុងមូស្គូទៅលើអ៊ុយក្រែន។
មន្ត្រីសហរដ្ឋអាមេរិកបានលើកឡើងកាលពីខែមករាឆ្នាំ 2024 ថា ប្រទេសកូរ៉េខាងជើងបានផ្តល់ឱ្យរុស្ស៊ីនូវមីស៊ីល និងឧបករណ៍បាញ់មីស៊ីលរាប់សិបគ្រាប់ ដែលបំពានលើសេចក្តីសម្រេចរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលហាមឃាត់ការនាំចេញអាវុធពីទីក្រុងព្យុងយ៉ាង និងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងស្ដីពីការមិនរីកសាយភាយអាវុធជាសកល។
ប្រភពវីដេអូ៖ សារព័ត៌មាន REUTERS
រុស្ស៊ីគឺជាសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលបានអនុម័តការហាមប្រាមអាវុធជាច្រើន និងដំណោះស្រាយផ្សេងទៀត ដើម្បីទប់ស្កាត់កម្មវិធីអាវុធនុយក្លេអ៊ែររបស់កូរ៉េខាងជើង។ រុស្ស៊ីបានគាំទ្រទណ្ឌកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ប៉ុន្តែបានដើរបញ្ច្រាសទិស និងបានអំពាវនាវឱ្យបន្ធូរបន្ថយការរឹតត្បិត។
ទីក្រុងមូស្គូបានបាញ់មីស៊ីលប៉ាលីស្ទីករបស់កូរ៉េខាងជើងជាច្រើនគ្រាប់ចូលក្នុងទឹកដីអ៊ុយក្រែនកាលពីក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ 2023 និងខែមករា នេះបើយោងតាមមន្ត្រីអាមេរិក។ អាវុធដែលទទួលបានដោយខុសច្បាប់ត្រូវបានប្រើក្នុងការវាយប្រហារលើទីក្រុង និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធស៊ីវិលនៅទូទាំងប្រទេស នេះបើតាមឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅអង្គការសហប្រជាតិ លោកស្រី Linda Thomas-Greenfield។
លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «គំរូនៃអាកប្បកិរិយារបស់សហព័ន្ធរុស្ស៊ី – បំភ្លៃទំនួលខុសត្រូវរបស់ខ្លួនក្នុងនាមជាសមាជិកនៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ និងរដ្ឋសមាជិក ការជំរុញគាំទ្ររបបដែលចូលរួមក្នុងការធ្វើឱ្យរីកសាយអាវុធ មីស៊ីលប៉ាលីស្ទីក និងសម្ភារៈពាក់ព័ន្ធ – គឺមិនអាចទទួលយកបានទេ»។ «ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ [កូរ៉េខាងជើង] ព្យាយាមកែលម្អប្រព័ន្ធចែកចាយអាវុធនុយក្លេអ៊ែររបស់ខ្លួន ដោយបានធ្វើការបាញ់ច្រើនជាង 30 ដង ដោយប្រើបច្ចេកវិទ្យាមីស៊ីលប៉ាលីស្ទីកក្នុងឆ្នាំ 2023 ដែលទាំងអស់នេះបំពានលើដំណោះស្រាយជាច្រើនរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ»។
នៅក្នុងសន្និសីទក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិកាលពីថ្ងៃទី 10 ខែមករា ឯកអគ្គរដ្ឋទូតកូរ៉េខាងត្បូងលោក Hwang Joon-kook បានថ្លែងថា ការបាញ់មីស៊ីលប៉ាលីស្ទីកផលិតនៅកូរ៉េខាងជើងរបស់រុស្ស៊ីចូលទៅក្នុងទឹកដីអ៊ុយក្រែនមិនត្រឹមតែប្រឆាំងនឹងច្បាប់មនុស្សធម៌អន្តរជាតិ និងដំណោះស្រាយរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាក៏ជា «ការបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ និងមានសភាពថ្មីៗអំពីការគំរាមកំហែងដែលមានស្រាប់» ដែលទីក្រុងសេអ៊ូលប្រឈមមុខពីទីក្រុងព្យុងយ៉ាងផងដែរ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា កូរ៉េខាងជើងកំពុងប្រើប្រាស់អ៊ុយក្រែនជាកន្លែងសាកល្បងសម្រាប់មីស៊ីលដែលមានសមត្ថភាពផ្ទុកនុយក្លេអ៊ែររបស់ខ្លួន ដែល «ស្មើនឹងការវាយប្រហារបែបនិមិ្មត» ប្រឆាំងនឹងកូរ៉េខាងត្បូង។
លោក Hwang បានលើកឡើងថា៖ «ហើយនៅពេលដែលការបាញ់បង្ហោះទាំងនេះផ្តល់នូវការយល់ដឹងស៊ីជម្រៅផ្នែកបច្ចេកទេស និងយោធាដល់ [កូរ៉េខាងជើង] ខ្លួនក៏អាចត្រូវបានលើកទឹកចិត្តបន្ថែមទៀតក្នុងការនាំចេញមីស៊ីលប៉ាលីស្ទីកទៅកាន់ប្រទេសផ្សេងទៀត និងប្រមូលប្រាក់ចំណូលថ្មី ដើម្បីផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានបន្ថែមទៀតដល់កម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរ និងមីស៊ីលប៉ាលីស្ទីកខុសច្បាប់»។
វិមានក្រឹមឡាំងបានបដិសេធមិននិយាយថាតើខ្លួនបានប្រើមីស៊ីលកូរ៉េខាងជើងឬអត់ទេ ប៉ុន្តែឯកអគ្គរដ្ឋទូតរុស្ស៊ីប្រចាំនៅអង្គការសហប្រជាជាតិបានបញ្ឈប់ការបដិសេធក្នុងអំឡុងពេលកិច្ចប្រជុំខែមករា។
មេដឹកនាំកូរ៉េខាងជើង លោក Kim Jong Un កំពុងស្វែងរកជំនួយផ្នែកយោធាពីរុស្ស៊ី រួមទាំងយន្តហោះចម្បាំង មីស៊ីលពីផ្ទៃដីទៅអាកាស រថពាសដែក និងបច្ចេកវិទ្យាមីស៊ីលប៉ាលីស្ទីក ដើម្បីជាថ្នូរនឹងការគាំទ្រពីរបបរបស់លោក នេះបើយោងតាមការឱ្យដឹងពីសេតវិមាន។
អ្នកនាំពាក្យក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិអាមេរិក លោក John Kirby បានថ្លែងកាលពីខែមករាថា៖ «ប្រការនេះនឹងមានការពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាផ្នែកសន្តិសុខ … សម្រាប់ឧបទ្វីបកូរ៉េ និងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក»។
ទីភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍សម្ងាត់របស់កូរ៉េខាងត្បូងបានលើកឡើងនៅក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ 2023 ថា កូរ៉េខាងជើងបានបាញ់បង្ហោះផ្កាយរណបចារកម្មមួយ បន្ទាប់ពីការប៉ុនប៉ងបរាជ័យចំនួនពីរដង ដោយមានជំនួយពីប្រទេសរុស្ស៊ី នេះបើយោងតាមទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន Yonhap។ កូរ៉េខាងត្បូងក៏បានលើកឡើងផងដែរថា ជំនួយបច្ចេកទេសរបស់រុស្ស៊ីគឺជាថ្នូរនឹងគ្រាប់កាំភ្លើងធំ និងអាវុធយុទ្ធភណ្ឌផ្សេងទៀតដែលរបបលោក Kim ផ្គត់ផ្គង់ដល់ទីក្រុងមូស្គូសម្រាប់ប្រើក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន។
កាសែត The New York Times បានរាយការណ៍ថា ប្រសិទ្ធភាពរបស់កាំភ្លើងធំកូរ៉េខាងជើងគឺមានភាពគួរឱ្យសង្ស័យ ដោយដកស្រង់សម្តីមន្ត្រីអ៊ុយក្រែន និងសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបានលើកឡើងថា គ្រាប់ផ្លោងជាច្រើនមានសភាពចាស់ និងសមត្ថភាពខ្សោយ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមដែលថ្កោលទោសការនាំចេញរបស់កូរ៉េខាងជើង និងការនាំចូលប្រព័ន្ធមីស៊ីលប៉ាលីស្ទីករបស់រុស្ស៊ី ត្រូវបានចុះហត្ថលេខាកាលពីដើមខែមករា។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍បានឱ្យដឹងថា៖ «ការផ្ទេរអាវុធទាំងនេះបង្កើនការឈឺចាប់ដល់ប្រជាជនអ៊ុយក្រែន គាំទ្រដល់សង្គ្រាមឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ី និងធ្វើឱ្យអន្តរាយដល់របបមិនរីកសាយភាយអាវុធជាសកល»។ «យើងមានក្ដីបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងអំពីផលប៉ះពាល់ផ្នែកសន្តិសុខ ដែលកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះមាននៅអឺរ៉ុប នៅឧបទ្វីបកូរ៉េ ទូទាំងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក និងជុំវិញពិភពលោក»។
ទស្សនាវដ្តី FORUM បានផ្អាកការបកប្រែអត្ថបទប្រចាំថ្ងៃសម្រាប់គេហទំព័រជាភាសាខ្មែរ។ សូមមើលភាសាដទៃទៀតសម្រាប់ខ្លឹមសារប្រចាំថ្ងៃ។
