ជប៉ុននិងអាស៊ានពង្រឹងទំនាក់ទំនងក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូល ដែលផ្តោតលើសន្តិសុខនិងសេដ្ឋកិច្ចចំពេលមានភាពតានតឹងជាមួយក្រុងប៉េកាំង
The Associated Press
នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលពិសេសនៅទីក្រុងតូក្យូនៅពាក់កណ្តាលខែធ្នូ ឆ្នាំ 2023 មេដឹកនាំមកពីប្រទេសជប៉ុន និងសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (អាស៊ាន) បានអនុម័តទស្សនៈវិស័យរួមគ្នាដែលសង្កត់ធ្ងន់លើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខ និងសេដ្ឋកិច្ច ខណៈពេលដែលមានការគោរពលើនីតិរដ្ឋ។
ចំណងមិត្តភាពជាប្រពៃណីរវាងប្រទេសជប៉ុន និងសមាជិកអាស៊ានទាំង 10 គឺផ្អែកលើជំនួយរបស់ជប៉ុនចំពោះប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ ប៉ុន្តែក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ទំនាក់ទំនងបានផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមទៀតលើសន្តិសុខ ចំពេលដែលសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន (PRC) មានការអះអាងកាន់តែខ្លាំងឡើងនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
កិច្ចប្រជុំកំពូលនេះបានប្រារព្ធខួបលើកទី 50 នៃទំនាក់ទំនងផ្លូវការរវាងជប៉ុន-អាស៊ាន ដែលបានចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ 1973 ជាមួយនឹងកិច្ចពិភាក្សាពាណិជ្ជកម្មជុំវិញការនាំចេញកៅស៊ូសិប្បកម្មរបស់ជប៉ុន។
មេដឹកនាំនានាបានអំពាវនាវឱ្យពង្រឹងភាពជាដៃគូដើម្បី «ផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមក» របស់ពួកគេ និងធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីសន្តិភាព និងស្ថិរភាពនៅឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ជាពិសេសក្នុងសន្តិសុខដែនសមុទ្រ។ ពួកគេក៏បានអំពាវនាវឱ្យមានសន្តិសុខសេដ្ឋកិច្ច និងភាពធន់នៃខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ឱ្យកាន់តែច្រើនសម្រាប់តំបន់ និងជំរុញចលនាប្រជាជាតិរបស់គ្នាទៅវិញទៅមក។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ពួកគេបានថ្លែងថា៖ «យើងបញ្ជាក់ពីទស្សនៈរួមក្នុងការលើកកម្ពស់តំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកផ្អែកលើច្បាប់ដែលមានសេរីភាព និងបើកចំហ [និង] ប្រកាន់យកគោលការណ៍សំខាន់ៗដូចជាការរួបរួមនិងអព្យាក្រឹតភាព សមាហរណកម្ម [និង] តម្លាភាពរបស់អាស៊ាន»។
មេដឹកនាំក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «ការគោរពចំពោះអធិបតេយ្យភាព និងបូរណភាពទឹកដី ការដោះស្រាយការខ្វែងគំនិត ឬវិវាទដោយសន្តិវិធី និងការលះបង់ការគំរាមកំហែង ឬការប្រើប្រាស់កងកម្លាំងផងដែរ»។
ក្រសួងការបរទេសជប៉ុនបានលើកឡើងថា មេដឹកនាំនានាបានលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភក្នុងអំឡុងពេលកិច្ចប្រជុំកំពូលអំពីស្ថានភាពនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងកើត និងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ហើយបានកត់សម្គាល់ពីសារៈសំខាន់នៃការគោរពច្បាប់អន្តរជាតិ ខណៈដែលសេចក្តីថ្លែងការណ៍មិនបាននិយាយអំពី PRC នោះទេ។
មេដឹកនាំបានអនុម័តផែនការអនុវត្តគម្រោងចំនួន 130។ ប្រទេសជប៉ុនបានអំពាវនាវឱ្យបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្នែកសន្តិសុខ និងការពារជាតិ ដូចជាបច្ចេកវិទ្យាអាវុធ និងការផ្ទេរឧបករណ៍ សន្តិសុខតាមអ៊ីនធឺណិត និងការដោះស្រាយព័ត៌មានមិនពិត។ ទីក្រុងតូក្យូក៏បានសន្យាពង្រឹងការគាំទ្រសម្រាប់ការកាត់បន្ថយបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ បច្ចេកវិទ្យាបៃតង និងការផ្លាស់ប្តូរឌីជីថល ក៏ដូចជាការវិនិយោគ រួមទាំងនៅក្នុងឧស្សាហកម្មរថយន្តក្នុងតំបន់ផងដែរ។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុនលោក Fumio Kishida បានថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានមួយជាមួយប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូណេស៊ីលោក Joko Widodo ប្រធានអាស៊ានបច្ចុប្បន្នថា៖ «នៅពេលដែលការបែកបាក់ និងការប្រឈមមុខគ្នាកាន់តែស៊ីជម្រៅ ហើយពិភពលោកប្រឈមនឹងវិបត្តិចម្រុះ ប្រទេសជប៉ុននឹងដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះរួមគ្នាជាមួយអាស៊ាន ដែលជាចំណុចស្នូលនៃឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកសេរី និងបើកចំហ»។
លោក Kishida បានលើកឡើងថា «ផ្អែកលើការជឿទុកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមករបស់យើង យើងនឹងដោះស្រាយបញ្ហាថ្មីៗ និងរួមចំណែកដល់សន្តិភាព និងវិបុលភាពនៃតំបន់ ដើម្បីបង្កើតពិភពលោកមួយដែលមនុស្សអាចទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ ខណៈដែលសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់ពួកគេត្រូវបានគោរព»។
ប្រទេសជប៉ុនបានអនុម័តយុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិថ្មីនៅចុងឆ្នាំ 2022 ហើយកំពុងកសាងសមត្ថភាពការពារជាតិរបស់ខ្លួនយ៉ាងឆាប់រហ័ស និងពង្រីកភាពជាដៃគូរបស់ខ្លួនដើម្បីទប់ទល់នឹងការអះអាងរបស់ទីក្រុងប៉េកាំង។ លោក Kishida បានបើកកិច្ចពិភាក្សាទ្វេភាគីជាបន្តបន្ទាប់នៅក្រៅកិច្ចប្រជុំនេះ ខណៈដែលប្រទេសជប៉ុនស្វែងរកការជំរុញទំនាក់ទំនងសន្តិសុខជាមួយសមាជិកអាស៊ាន។
លោក Kishida និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ីលោក Anwar Ibrahim បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងក្នុងតម្លៃទឹកប្រាក់ 2,8 លានដុល្លារ ដើម្បីបង្កើនសមត្ថភាពសន្តិសុខដែនសមុទ្ររបស់ម៉ាឡេស៊ី ដែលជាផ្នែកមួយនៃកម្មវិធីជប៉ុនដើម្បីពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ និងសមត្ថភាពសន្តិសុខរបស់យោធានៃប្រទេសជាមិត្ត។
ជំនួយនេះរួមមានទូកសង្គ្រោះ និងឧបករណ៍ផ្សេងទៀតសម្រាប់ម៉ាឡេស៊ី ដែលស្ថិតនៅទីតាំងសំខាន់នៅលើផ្លូវសមុទ្រតភ្ជាប់មហាសមុទ្រឥណ្ឌា និងអាស៊ីបូព៌ា ហើយដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងប្រតិបត្តិការព្រមាន និងឃ្លាំមើលទូទាំងតំបន់។
ទន្ទឹមនឹងនោះលោក Kishida និងលោក Widodo បានយល់ព្រមលើការផ្តល់ជំនួយរហូតដល់ 63,7 លានដុល្លារសម្រាប់ផែនការជំរុញសមត្ថភាពសន្តិសុខដែនសមុទ្ររបស់ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី រួមទាំងទូកល្បាតដែលផលិតដោយជប៉ុនផងដែរ។
នៅក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ 2023 ប្រទេសជប៉ុនបានប្រកាសថា ខ្លួននឹងផ្តល់រ៉ាដាឃ្លាំមើលឆ្នេរសមុទ្រដល់កងទ័ពជើងទឹកហ្វ៊ីលីពីន ហើយប្រជាជាតិនានាក៏បានយល់ព្រមចាប់ផ្តើមការពិភាក្សាសម្រាប់កិច្ចព្រមព្រៀងការពារដ៏សំខាន់មួយដើម្បីជួយសម្រួលដល់ការចូលទៅកាន់ទឹកដីរបស់គ្នាទៅវិញទៅមកដោយយោធាសម្រាប់សមយុទ្ធយោធារួមគ្នាផងដែរ។ នៅពាក់កណ្តាលខែធ្នូ ទីក្រុងម៉ានីល និងតូក្យូបានយល់ព្រមពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងឆ្មាំឆ្នេរសមុទ្ររបស់ពួកគេ។
ក្នុងខែវិច្ឆិកាផងដែរ ប្រទេសជប៉ុន និងវៀតណាមបានព្រមព្រៀងគ្នាក្នុងការលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងរបស់ពួកគេទៅជាភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយកម្រិតកំពូល ដែលក្នុងនោះពួកគេនឹងពិភាក្សាអំពីការពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យការពារជាតិផងដែរ។
ទស្សនាវដ្តី FORUM បានផ្អាកការបកប្រែអត្ថបទប្រចាំថ្ងៃសម្រាប់គេហទំព័រជាភាសាខ្មែរ។ សូមមើលភាសាដទៃទៀតសម្រាប់ខ្លឹមសារប្រចាំថ្ងៃ។