ទស្សនៈសាកល វិវាទ/ភាពតានតឹង អាស៊ីឥសាន / NEA

គម្រោងខ្សែក្រវ៉ាត់មួយ ផ្លូវមួយ (OBOR) បានធ្វើឱ្យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន (PRC) ក្លាយទៅជាអ្នកទារបំណុលដ៏ធំបំផុតរបស់ពិភពលោក

ខែធ្នូ 17, 2023

31 1 minute read

គម្រោងផ្លូវដែកល្បឿនលឿននៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលសាងសង់ជាផ្នែកមួយនៃគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវមួយ ខ្សែក្រវ៉ាតមួយរបស់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ទីបំផុតបានបើកដំណើរការក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ 2023 បន្ទាប់ពីមានការពន្យារពេលអស់ជាច្រើនឆ្នាំ និងចំណាយទឹកប្រាក់លើសកញ្ចប់ថវិកាអស់ប្រហែល 3 ពាន់លានដុល្លារ។ ប្រភពរូបភាព៖ THE ASSOCIATED PRESS

បុគ្គលិករបស់ទស្សនាវដ្តី FORUM

សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន (PRC) ដែលជាប្រទេសមានសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធំបំផុតទីពីររបស់ពិភពលោក ឥឡូវនេះគឺជាប្រភពបំណុលអន្តរជាតិដ៏បំផុតតែមួយគត់របស់ពិភពលោក នេះបើយោងតារបាយការណ៍ថ្មីមួយពីAidData ដែលជាមន្ទីរពិសោធស្រាវជ្រាវដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក។

AidData បានគណនាថា ជាងពាក់កណ្តាលនៃប្រាក់កម្ចីដែលទីក្រុងប៉េកាំងបានធ្វើឡើងជាផ្នែកមួយនៃគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ខ្សែក្រវ៉ាត់មួយ ផ្លូវមួយ (OBOR) បានចូលដល់រយៈពេលសងប្រាក់ដើមរបស់ពួកគេនៅចំពេល ដែលអត្រាការប្រាក់សកលបានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង ដោយបន្ថែមបន្ទុកបំណុលទាំងស្រុងទៅលើប្រទេសដែលកំពុងមានបញ្ហាប្រឈមនឹងសាច់ប្រាក់ជាមួយនឹងប្រាក់កម្ចីអត្រាការប្រាក់ដែលអាចកែតម្រូវបាន។ លើសពីនេះទៀត ប្រហែល 75% នៃប្រាក់កម្ចីរបស់ PRC នៅក្នុងតំបន់កំពុងអភិវឌ្ឍន៍គឺទៅកាន់ប្រទេសដែលមានវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍ដដែលនោះ។

អគ្គលេខាធិការបក្សកុម្មុយនិស្តចិន លោក Xi Jinping បានបើកដំណើរការ OBOR ក្នុងឆ្នាំ 2013 ដោយសន្មតថានឹងកសាង «សហគមន៍ទូលំទូលាយដើម្បីផលប្រយោជន៍រួម» នៅទូទាំងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក អាហ្រ្វិក អាមេរិកឡាទីន និងអឺរ៉ុប តាមរយៈគម្រោងរួមទាំងកំពង់ផែ ផ្លូវថ្នល់ រោងចក្រថាមពល និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្សេងៗទៀត។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ទីក្រុងប៉េកាំងបានផ្តល់ប្រាក់កម្ចី និងជំនួយចំនួន 1,34 ទ្រីលានដុល្លារសម្រាប់គម្រោងជិត 21 000 គម្រោងនៅក្នុងប្រទេសដែលមានប្រាក់ចំណូលទាប និងមធ្យមចំនួន 165 គម្រោងភាគច្រើនស្ថិតក្រោម OBOR។

ប្រទេសជាច្រើនកំពុងជួបការលំបាកក្នុងការទូទាត់បំណុលរបស់ពួកគេ ដែលទីក្រុងប៉េកាំងបានផ្តល់កម្ចីសម្រាប់ជំនួយហិរញ្ញវត្ថុអស់រាប់ពាន់លានដុល្លារ។ AidData បានរាយការណ៍ថា PRC «កំពុងដំឡើងឥរិយាបថដូចជាអ្នកគ្រប់គ្រងវិបត្តិអន្តរជាតិអ៊ីចឹង» ហើយបានបង្កើតសំណាញ់សុវត្ថិភាពប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពសម្រាប់ប្រទេសដែលមានវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុដែលបានទទួលយកគម្រោង OBOR។

ទីក្រុងប៉េកាំងកំពុងព្យាយាមកាត់បន្ថយហានិភ័យរបស់ខ្លួន។ អ្នកផ្តល់ប្រាក់កម្ចីចិនបានកាត់បន្ថយប្រាក់កម្ចីសម្រាប់គម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធពី 60% នៃផលប័ត្ររបស់ពួកគេក្នុងឆ្នាំ 2015 ដល់ប្រហែល 30% ក្នុងឆ្នាំ 2021 ដោយការផ្តល់ប្រាក់កម្ចីក្នុងគ្រាអាសន្នមានចំនួនជិត 60% នាពេលនេះ។ អ្នកផ្តល់ប្រាក់កម្ចីក៏បានដាក់ពិន័យកាន់តែខ្លាំងសម្រាប់ការបង់ប្រាក់យឺតជាងទ្វេដងនៃអត្រាការប្រាក់ពិន័យអតិបរមាពី 3% ទៅ 8,7% ផងដែរ នេះបើយោងតាម AidData ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសាកលវិទ្យាល័យ William និង Mary ក្នុងរដ្ឋ Virginia។ លោក Xi បានព្យាយាមប្តូរឈ្មោះ OBOR ជាថ្មី ខណៈពេលដែលការគាំទ្រសម្រាប់គម្រោងនេះបានធ្លាក់ចុះ ដោយជំរុញឱ្យបង្កើតគម្រោង «តូចជាង បៃតងជាងមុន» រួមទាំងហិរញ្ញវត្ថុឌីជីថល និងវេទិកាពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិក។

Bradley Parks នាយកប្រតិបត្តិនៃ AidData បានថ្លែងប្រាប់កាសែត The Guardian ថា៖ «ទីក្រុងប៉េកាំងកំពុងព្យាយាមស្វែងរកការឈរជើងរបស់ខ្លួនជាអ្នកប្រមូលបំណុលផ្លូវការដ៏ធំបំផុតរបស់ពិភពលោក នៅចំពេលដែលអ្នកខ្ចីដ៏ធំបំផុតជាច្រើនរបស់ខ្លួនគឺមានការជាប់គាំងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ឬក្ស័យធន»។ «ហើយអ្នកប្រមូលបំណុលមិនឈ្នះការប្រកួតប្រជែងច្រើននោះទេចំពោះផ្នែកប្រជាប្រិយភាព»។

បន្ថែមពីលើបំណុលដែលមិនអាចគ្រប់គ្រងបាន ដែលប្រទេសនានាកំពុងប្រឈម ពាក់ព័ន្ធឹនងការទទួលយកការបញ្ចប់នៃគម្រោង OBOR អ្នកសង្កេតការណ៍បានចង្អុលបង្ហាញអំពីយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ PRC ក្នុងការផ្តល់កិច្ចសន្យាគ្មានការដេញថ្លៃជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុនគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋរបស់ខ្លួន ខណៈធ្វើឱ្យបង្ហាញអ្នកទទួលប្រឈមនឹងហានិភ័យផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងបរិស្ថាន និងការកើនឡើងនៃថ្លៃចំណាយ។ នៅឆ្នាំ 2017 ស្រីលង្កាបានប្រគល់កំពង់ផែ Hambantota នៅឆ្នេរសមុទ្រភាគខាងត្បូងរបស់ប្រទេសទៅឱ្យ PRC ក្រោមការជួលរយៈពេល 99 ឆ្នាំ។ កិច្ចព្រមព្រៀងនោះបានលុបចោលបំណុលរបស់ប្រទេសស្រីលង្កាប្រហែល 1 ពាន់លានដុល្លារ ប៉ុន្តែបានបង្កើនការព្រួយបារម្ភថា ចំណាត់ការនេះអាចនាំឱ្យមានមូលដ្ឋានយោធាចិននៅលើកោះនេះ។

AidData បានលើកឡើងអំពីការធ្លាក់ចុះការវាយតម្លៃនៃការអនុម័តរបស់ Gallup World Poll សម្រាប់ PRC ក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមានប្រាក់ចំណូលទាប និងមធ្យមធ្លាក់ចុះពី 56% ក្នុងឆ្នាំ 2019 ដល់ 40% ក្នុងឆ្នាំ 2021។ ប្រទេសមួយចំនួនបានលុបចោលគម្រោង OBOR។ នៅខែតុលា ឆ្នាំ 2023 ប្រទេសហ្វ៊ីលីពីនបានទម្លាក់ចោលផែនការសាងសង់ផ្លូវដែកចំនួនបីខ្សែ ជាមួយនឹងការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានពី PRC ដោយសម្លឹងមើលទៅលើប្រទេសឥណ្ឌា និងជប៉ុនជំនួសវិញសម្រាប់ការផ្តល់មូលនិធិនេះ។ នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ 2023 ប្រទេសអ៊ីតាលីបានប្រកាសថា ខ្លួននឹងបោះបង់ចោលគម្រោង OBOR។

ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ ទីភ្នាកងារសារជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងដៃគូអន្តរជាតិបានផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានក្នុងចំនួនទឹកប្រាក់ 41 ពាន់លានដុល្លារជាសកល ចាប់តាំងពីទីភ្នាក់ងារនេះបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ 2018 រួមទាំងការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងចំនួនទឹកប្រាក់ 500 លានដុល្លារនាពេលថ្មីៗនេះ ដើម្បីគាំទ្រដល់ការអភិវឌ្ឍនៃស្ថានីយកុងតឺន័រដឹកជញ្ជូនទឹកជ្រៅនៅក្នុងកំពង់ផែកូឡុំបូ ប្រទេសស្រីលង្កា។

ទស្សនាវដ្តី FORUM បានផ្អាកការបកប្រែអត្ថបទប្រចាំថ្ងៃសម្រាប់គេហទំព័រជាភាសាខ្មែរ។ សូមមើលភាសាដទៃទៀតសម្រាប់ខ្លឹមសារប្រចាំថ្ងៃ។