របបយោធានៃប្រទេសភូមា នៅតែបន្តវាយប្រហារលើជនស៊ីវិល ជាមួយនឹងការវាយប្រហារតាមអាកាស និងការបាញ់ផ្លោងដែលអាចបណ្តាលឱ្យមានការស្លាប់
វិទ្យុអាស៊ីសេរី
ចំនួនមនុស្សស្លាប់ និងរបួសនៅតែបន្តកើនឡើងនៅក្នុងប្រទេសភូមា ខណៈដែលកងកម្លាំងរបស់របបយោធាកំពុងបង្កើនការប្រើប្រាស់ការវាយប្រហារតាមផ្លូវអាកាស និងការវាយប្រហារដោយកាំភ្លើងធំទៅលើគោលដៅដែលជាជនស៊ីវិល។
អាជ្ញាធរបានសម្លាប់មនុស្សយ៉ាងហោចណាស់ 4 131 នាក់ ចាប់តាំងពីរបបយោធានេះបានប្លន់អំណាចក្នុងរដ្ឋប្រហារ កាលពីថ្ងៃទី 1 ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ 2021 និងចាប់ផ្ដើមធ្វើការវាយប្រហារនៅទូទាំងប្រទេសដើម្បីលុបបំបាត់សំឡេងប្រឆាំង។ ទិន្នន័យបង្ហាញថា ប្រជាជនស៊ីវិលចំនួន 44 នាក់ត្រូវបានស្លាប់ និងចំនួន 142 នាក់បានរងរបួសនៅក្នុងការវាយប្រហារនៅត្រឹមខែកញ្ញា ឆ្នាំ 2023 តែប៉ុណ្ណោះ។
នៅថ្ងៃទី 28 ខែកញ្ញា ឆ្នាំ 2023 សាច់ញាតិចំនួនបួននាក់បានស្លាប់ដោយសារគ្រាប់កាំភ្លើងធំធ្លាក់មកលើផ្ទះរបស់ពួកគេនៅក្នុងទីក្រុង Kale នៃតំបន់ Sagaing។
ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់នៅតំបន់នោះដែលមិនចង់បញ្ចេញឈ្មោះ ព្រោះគេភ័យខ្លាចនឹងការសងសឹកបានលើកឡើងថា៖ «គ្រាប់កាំភ្លើងធំធ្លាក់មកលើផ្ទះរបស់ពួកគេ ហើយពួកគេក៏ស្លាប់ភ្លាមៗតែម្ដង»។
ប្រជាពលរដ្ឋបានលើកឡើងថា ភូមិនានាជាញឹកញយត្រូវបានក្លាយជាគោលដៅសម្រាប់វាយប្រហារ បន្ទាប់ពីកងទ័ពរបស់របបយោធាបានរងរបួស និងស្លាប់នៅក្នុងការប៉ះទង្គិចនឹងកងកម្លាំងការពារប្រជាជននៅក្នុងតំបន់ Sagaing។ ប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់នោះបាននិយាយថា បន្ទាប់ពីមានការប៉ះទង្គិចគ្នារវាងកងកម្លាំងទាំងពីរនៅក្នុងទីក្រុង Pale នៃតំបន់ Sagaing កាលពីចុងខែកញ្ញា របបយោធានេះបានបាញ់ទៅលើសង្កាត់ Htan Ta Pin ហើយបានបណ្ដាលឱ្យស្ត្រីវ័យ 64 ឆ្នាំម្នាក់បានស្លាប់ និងបានបំផ្លាញផ្ទះសម្បែងជាច្រើនផងដែរ។
ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់នៅតំបន់នោះដែលមិនបញ្ចេញឈ្មោះបានលើកឡើងថា៖ «ក្រុមយោធាបានបាញ់យ៉ាងហោចណាស់ 10 គ្រាប់ ហើយគ្រាប់កាំភ្លើងធំប្រហែលជាប្រាំទៅប្រាំមួយគ្រាប់ដែលបានធ្លាក់មកលើសង្កាត់ Htan Ta Pin និងគ្រាប់កាំភ្លើងធំផ្សេងទៀតបានធ្លាក់លើសង្កាត់ក្បែរនោះ»។
ការវាយប្រហារនេះគឺគ្មានការរើសមុខទេ។ សិស្សចំនួនដប់ប្រាំបីនាក់បានរងរបួសកាលពីចុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ 2023 នៅក្រុង Wuntho នៃតំបន់ Sagaing នៅពេលដែលគ្រាប់កាំភ្លើងធំបានផ្ទុះនៅក្បែរសាលារៀនមួយនៅពេលថ្ងៃត្រង់។ ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់នៅតំបន់នោះបានលើកឡើងថា កុមារជាច្រើននាក់មានរបួសពីការប៉ះទង្គិចធ្ងន់ធ្ងរ ប៉ុន្តែសិស្សភាគច្រើនបានជាសះស្បើយដោយមានការព្យាបាលពីអង្គការ People’s Administrative Organization ដែលបានមកបើកសាលារៀនមួយនេះ។ កុមារច្រើនជាង 100 នាក់ដែលមានអាយុចាប់ពី 4 ទៅដល់ 12 ឆ្នាំបានចូលរៀនសាសានៅក្នុងទីធ្លាវត្តនៅក្នុងភូមិ។
Sagaing គឺជាតំបន់ ឬរដ្ឋដែលរងគ្រោះខ្លាំងបំផុតរបស់ប្រទេសភូមានៅក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ 2023 នេះដោយមនុស្សចំនួន 20 នាក់បានស្លាប់ និង 38 នាក់ទៀតបានរងរបួសនៅក្នុងការវាយប្រហារពីផ្លូវអាកាស និងការបាញ់កាំភ្លើងធំ។
តំបន់ Bago ជាតំបន់រងការវាយប្រហារខ្លាំងទីពីរ ដោយមានប្រជាជនស៊ីវិលចំនួនបួននាក់បានស្លាប់ និង 26 នាក់រងរបួស។ តំបន់នេះមានការប្រយុទ្ធគ្នាយ៉ាងខ្លាំងរវាងកងទ័ពរបស់របបយោធា និងកងកម្លាំងរបស់សហភាពជាតិ Karen ដែលជាក្រុមជនជាតិដ៏មានឥទ្ធិពលមួយ។
ចាប់ពីខែមករា ដល់ខែសីហា ឆ្នាំ 2023 មក មានប្រជាជនស៊ីវិលចំនួន 816 នាក់បានស្លាប់នៅក្នុងការបាញ់កាំភ្លើងធំ និងការវាយប្រហារតាមផ្លូវអាកាស ហើយមនុស្សចំនួន 1 628 នាក់បានរងរបួស។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក Than Soe Naing បានពន្យល់ថា កងកម្លាំងរបស់របបយោធានេះពឹងផ្អែកលើការវាយប្រហារតាមអាកាស និងការបាញ់កំភ្លើងធំនៅតំបន់ដែលកងទ័ពជើងគោកមានជោគជ័យតិចតួច។
លោកបានពន្យល់បន្ថែមថា៖ «ការវាយប្រហារតាមផ្លូវអាកាសបានបណ្តាលឱ្យមានអ្នកស្លាប់ និងរបួសយ៉ាងច្រើននៅទូទាំងប្រទេស»។ «របបយោធានេះបានបង្កើនសកម្មភាពភេរវកម្មរបស់ខ្លួនដោយធ្វើការវាយប្រហារដោយគ្មានការរើសអើងទាំងនេះ»។
ថ្នាក់ដឹងនាំរបស់សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ បានជួបប្រជុំនៅទីក្រុងហ្សាការតា ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ 2023 ដើម្បីពិភាក្សាអំពីផែនការសន្តិភាពសម្រាប់ប្រទេសភូមាដែលកំពុងជាប់គាំងនេះ។ ពួកគេបានសម្តែងការខកចិត្តចំពោះការបរាជ័យរបស់របបយោធានេះក្នុងការបញ្ចប់អំពើហិង្សា។
រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសម៉ាឡេស៊ី លោក Zambry Abdul Kadir បានថ្លែងបន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំនេះថា៖ «ម៉ាឡេស៊ី និងប្រទេសជាសមាជិកផ្សេងទៀតបានបង្ហាញគោលជំហររបស់ពួកគេថា យើងមិនអាចអនុញ្ញាតឱ្យរឿងនេះបន្តដោយគ្មានវិធានការរឹងមាំ និងមានប្រសិទ្ធភាពទៅលើរបបយោធានោះទេ» នេះយោងតាមសារព័ត៌មាន Reuters។
ទស្សនាវដ្តី FORUM បានផ្អាកការបកប្រែអត្ថបទប្រចាំថ្ងៃសម្រាប់គេហទំព័រជាភាសាខ្មែរ។ សូមមើលភាសាដទៃទៀតសម្រាប់ខ្លឹមសារប្រចាំថ្ងៃ។
