ភាពជាអ្នកដឹកនាំរបស់ស្ត្រីនៅប៉ាស៊ីហ្វិកមានសារៈសំខាន់ក្នុងការកសាងភាពធន់នឹងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ អសន្តិសុខស្បៀងអាហារ

Chendi Liu/ការិយាល័យស្ត្រី សន្តិភាព និងសន្តិសុខ

តួនាទីដ៏សំខាន់របស់ស្ត្រីក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ និងអសន្តិសុខស្បៀងអាហារក្នុងតំបន់ប្រជុំកោះប៉ាស៊ីហ្វិកគឺជាចំណុចផ្តោតសំខាន់នៃសិក្ខាសាលានាពេលថ្មីៗនេះនៅទីក្រុង Suva ប្រទេសហ្វ៊ីជី ដែលសហការឧបត្ថម្ភដោយការិយាល័យបញ្ជាការរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក (USINDOPACOM) ការិយាល័យស្ត្រី សន្តិភាព និងសន្តិសុខ (WPS ) មជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ការវិភាគកងទ័ពជើងទឹក និងស្ត្រីមិនមែនជាជនជាតិស្បែកសជំរុញសន្តិភាព សន្តិសុខ និងកំណែទម្រង់ទៅលើបញ្ហាជម្លោះ។

ព្រឹត្តិការណ៍រយៈពេលពីរថ្ងៃដែលមានចំណងជើងថា «ការកសាងភាពធន់ប្រកបដោយបរិយាប័ន្ន» បានទាក់ទាញអង្គការចូលរួមចំនួន 24 ដែលមានជំនាញ គម្រោង និងបទពិសោធន៍ចម្រុះផ្សេងៗគ្នា រួមមាន femLINKpacific ដែលមានមូលដ្ឋាននៅហ្វ៊ីជី, សម្ព័ន្ធសិទ្ធិមនុស្សវ៉ានូទូ, សមាគមនារី Porgera Red Wara (River) និង Transcend Oceania។ ក្នុងចំណោមប្រធានបទផ្សេងទៀត ក្រុមអ្នកវិភាគបានលើកឡើងអំពីភាពជាប់ទាក់ទងគ្នានៃអាកាសធាតុ សន្តិសុខស្បៀង និងអស្ថិរភាព ដោយកត់សម្គាល់ថា «នៅតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក ស្ត្រីគឺផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងអាហារ និងទទួលខុសត្រូវក្នុងការផ្តល់អាហារនៅលើតុដល់គ្រួសាររបស់ពួកគេ មិនថាមានសម្ភារផ្គត់ផ្គង់ ឬភាពអាចរកបានបែបណានោះឡើយ»។ នេះបង្ហាញពីបន្ទុកដែលកំពុងតែកើនឡើងមកលើស្ត្រី ដោយសារអសន្តិសុខស្បៀងអាហារកើនឡើងនៅក្នុងតំបន់។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ស្ត្រីក៏នាំមកនូវជំនាញ និងបទពិសោធន៍ចំពោះបញ្ហានេះផងដែរ។

សមាជិកក្រុម លោកស្រី Maureen Penjueli ជាអ្នកសម្របសម្រួលមកពីបណ្តាញប៉ាស៊ីហ្វិកស្តីពីសកលភាវូបនីយកម្ម បានគូសបញ្ជាក់ពីការមិនឱ្យតម្លៃលើតួនាទីរបស់ស្ត្រីក្នុងការផលិតម្ហូបអាហារអស់រយៈពេលជាយូរមកហើយ។ លោកស្រីបានសង្កត់ធ្ងន់លើតម្រូវការ «ដើម្បីទទួលស្គាល់តួនាទីកណ្តាលដែលស្ត្រីដើរតួជាអ្នកមានចំណេះដឹង ជាពិសេសអ្នកមានចំណេះដឹងជនជាតិដើមភាគតិច ជុំវិញការផលិតអាហារ និងការដាំដុះ ទាំងនៅកម្រិតគ្រួសារក៏ដូចជានៅកម្រិតនៃការរកស៊ីចិញ្ចឹមជីវិតផងដែរ។ ការរៀបចំ និងការរក្សាទុកអាហារ និងការប្តេជ្ញាចិត្តជុំវិញការប្រើប្រាស់អាហារ និងជម្រើសនៃការចិញ្ចឹមជីវិត»។

នៅឆ្នាំ 2018 វេទិកាកោះប៉ាស៊ីហ្វិក (PIF) ដែលជាអង្គការទទួលបន្ទុកផ្នែកគោលនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច ដែលឥឡូវនេះមានរដ្ឋសមាជិកចំនួន 18 បានចេញនូវសេចក្តីប្រកាស Boe ស្តីពីសន្តិសុខក្នុងតំបន់ ដោយកំណត់ពីបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុថាជា «ការគំរាមកំហែងដ៏ធំបំផុតតែមួយគត់ចំពោះជីវភាព សន្តិសុខ និងសុខុមាលភាពរបស់ប្រជាជននៅតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក»។ បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុគឺជា «មេគុណនៃការគំរាមកំហែង» ការកើនឡើង និងបង្កើនកាន់តែខ្លាំងនូវ «ជម្លោះទាក់ទងនឹងធនធានធម្មជាតិ អស្ថិរភាព ការជម្លៀសដោយបង្ខំ និងការកេងប្រវ័ញ្ច» យោងតាមរបាយការណ៍ឆ្នាំ 2021 ដោយវិទ្យាស្ថាន Georgetown សម្រាប់ស្ត្រី សន្តិភាព និងសន្តិសុខដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ ផលប៉ះពាល់បន្តិចម្តងៗ និងភ្លាមៗនៃបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ ដូចជាការកើនឡើងកម្ពស់ទឹកសមុទ្រ និងគ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិផ្ដល់ផលប៉ះពាល់ដល់ស្ត្រីដែលធ្វើឱ្យវិសមភាពក្នុងជីវភាពរស់នៅ សុខភាព សុវត្ថិភាព និងសន្តិសុខកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរឡើង។

នៅទូទាំងតំបន់ ស្ត្រីកំពុងដឹកនាំគំនិតផ្តួចផ្តើមកាត់បន្ថយ និងបន្ស៊ាំនឹងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ ទាំងការកៀរគរសហគមន៍ និងការលើកកម្ពស់ការអភិរក្ស និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព។

នៅឆ្នាំ 2000 ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិបានអនុម័តសេចក្តីសម្រេចចិត្តលេខ 1325 ស្តីពីស្ត្រី សន្តិភាព និងសន្តិសុខ ដែលបានទទួលស្គាល់ពីសារៈសំខាន់នៃការចូលរួមដោយស្មើភាព និងពេញលេញរបស់ស្ត្រីក្នុងការរក្សាសន្តិភាព និងសន្តិសុខ ព្រមទាំងផលប៉ះពាល់មិនសមាមាត្រនៃជម្លោះ និងវិបត្តិលើស្ត្រី និងកុមារី។ សេចក្តីសម្រេចបានអំពាវនាវឱ្យសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិអនុវត្តផែនការសកម្មភាពជាតិ។ ក្នុងឆ្នាំ 2012 PIF បានអនុម័តផែនការសកម្មភាពក្នុងតំបន់ ដើម្បីបង្កើនភាពជាអ្នកដឹកនាំរបស់ស្ត្រី និងធានាថាសិទ្ធិមនុស្សរបស់ស្ត្រី និងកុមារីត្រូវបានការពារ។

ជាមួយគ្នានេះ សហរដ្ឋអាមេរិកបានគាំទ្រកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង WPS នៅក្នុងតំបន់។ ក្នុងឆ្នាំ 2011 សហរដ្ឋអាមេរិកបានអនុម័តផែនការសកម្មភាពជាតិដំបូងរបស់ខ្លួន អមដោយច្បាប់ WPS ដែលបានអនុម័តដោយសភាសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងឆ្នាំ 2017។ យុទ្ធសាស្ត្រ WPS ដែលកើតឡើងក្រោយមកទៀតនៅក្នុងឆ្នាំ 2019 តម្រូវឱ្យភ្នាក់ងារចំនួនបួនផ្សេងគ្នា ដែលរួមមានក្រសួងការពារជាតិសហរដ្ឋអាមេរិក បង្កើតផែនការសម្រាប់អនុវត្តគោលដៅរបស់ខ្លួន។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ 2019 មក ការិយាល័យ WPS របស់ USINDOPACOM បានជួយដល់គំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ប្រទេសជាដៃគូ។

WPS ក៏បានសហការជាមួយមជ្ឈមណ្ឌលគ្រោះមហន្តរាយប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលជាមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវអនុវត្តដែលគ្រប់គ្រងដោយសាកលវិទ្យាល័យហាវ៉ៃ ដើម្បីបង្កើតពិន្ទុប្រតិកម្មរបស់ WPS សម្រាប់ប្រទេសនៅតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក។ បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុគឺជាសូចនាករនៃផលប៉ះពាល់ដ៏សំខាន់ ខណៈដែលការចូលរួមផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងការទទួលបានព័ត៌មាន ទឹកស្អាត និងអនាម័យ គឺជាសូចនាករនៃវិសមភាពយេនឌ័រ។

នៅក្នុងសិក្ខាសាលាខែកក្កដា ឆ្នាំ 2023 femLINKpacific បានកត់ត្រាបទសម្ភាសន៍សម្រាប់កម្រងផតខាសរបស់ខ្លួន ដែលជាការព្យាយាមលើកកម្ពស់សំឡេងមតិរបស់ស្ត្រី និងភាពជាអ្នកដឹកនាំ ដើម្បីជួយពង្រីកលទ្ធភាពទទួលបានព័ត៌មានតាមរយៈប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងសារដែលអាចចូលប្រើបាន។ អង្គការដែលទទួលបន្ទុកផ្នែកយុត្តិធម៌យេនឌ័រ និរន្តរភាពអេកូឡូស៊ី សន្តិភាព សេរីភាព សមភាព និងសិទ្ធិមនុស្ស បានចែករំលែកព័ត៌មានសុខភាពសាធារណៈស្តីពីជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-19 និងផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់អ្នកដឹកនាំក្នុងតំបន់តាមរយៈបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយសហគមន៍អ្នកដឹកនាំស្ត្រីជនបទ។

ហើយក៏បានជួយបង្កើត Women Wetem Weta (ការឃ្លាំមើលអាកាសធាតុរបស់ស្ត្រី) នៅក្នុងប្រទេសវ៉ានូទូ ដែលជាប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងដែលអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកដឹកនាំស្ត្រីរៀបចំសហគមន៍របស់ពួកគេសម្រាប់គ្រោះមហន្តរាយដែលអាចកើតមាន។

ប្រធានបទមួយទៀតដែលលេចចេញនៅក្នុងសិក្ខាសាលាគឺជាតម្រូវការដើម្បីពិចារណាលើសញ្ញាណនៃសន្តិសុខដែលមិនមានលក្ខណៈប្រពៃណី។ លើសពីការឆ្លើយតបជាបន្ទាន់ និងការកាត់បន្ថយ អ្នកចូលរួមបានលើកឡើងថា «ប្រវត្តិសាស្រ្តក្នុងតំបន់ ចំណេះដឹង និងប្រពៃណីជនជាតិដើមភាគតិច» ត្រូវតែមានការរួមបញ្ចូល ព្រោះវាមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការលើកកម្ពស់សន្តិសុខអាកាសធាតុប្រកបដោយបរិយាប័ន្ន និងទាំងមូល ដោយស្ត្រីបានរួមបញ្ចូលយ៉ាងពេញលេញក្នុងការធ្វើផែនការ និងការធ្វើសេចក្ដីសម្រេចចិត្ត។

ទន្ទឹមនឹងនេះ ការិយាល័យ USINDOPACOM នៃ WPS នៅតែបន្តគាំទ្រដល់ភាពជាអ្នកដឹកនាំរបស់ស្ត្រី ដោយចាប់ដៃគូជាមួយ PIF ដើម្បីបង្កើតសិក្ខាសាលាពង្រឹងសមត្ថភាព និងវេទិកាផ្សេងទៀតដែលផ្ដោតលើអាកាសធាតុ និងសន្តិសុខស្បៀង និងបញ្ហាប្រឈមឆ្លងប្រជាជិតដែលកំពុងកើតមានផ្សេងទៀត។

ទស្សនាវដ្តី FORUM បានផ្អាកការបកប្រែអត្ថបទប្រចាំថ្ងៃសម្រាប់គេហទំព័រជាភាសាខ្មែរ។ សូមមើលភាសាដទៃទៀតសម្រាប់ខ្លឹមសារប្រចាំថ្ងៃ។