យោធា សម័យទំនើប សម្ព័ន្ធភាព ដ៏រឹងមាំ
ដៃគូនៅឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ការគំរាមកំហែងផ្នែកសន្តិសុខដែលកំពុងលេចឡើង
បុគ្គលិករបស់ទស្សនាវដ្តី FORUM
បច្ចេកវិទ្យាកំពុងពង្រឹងយោធាដែលមានភារកិច្ចរក្សាសន្តិសុខ និងស្ថិរភាពនៅឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក។ ប្រទេសដែលធ្វើទំនើបកម្មយ៉ាងឆាប់រហ័សកំពុងផ្លាស់ប្តូរឃ្លាំងអាវុធជាមួយនឹងភាពឈានមុខដែលមកពីយន្តហោះទំនើបៗ និងនាវាមុជទឹកដែលផ្លាស់ប្តូរទៅជាយានមិនមានមនុស្សបើកមិនធ្លាប់មានពីមុខ ឧបករណ៍យល់ដឹងពីអវកាស និងការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវប្រព័ន្ធការពារតាមអ៊ីនធឺណិត។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ភាពជាដៃគូផ្នែកសន្តិសុខកំពុងលើកទឹកចិត្តដល់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការវិទ្យាសាស្រ្តក្នុងចំណោមយោធាដែលមានគំនិតដូចគ្នា ហើយថ្នាក់ដឹកនាំកំពុងពឹងផ្អែកលើអំណាចនៃសម្ព័ន្ធភាពក្នុងតំបន់ដើម្បីរក្សាតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកសេរី និងបើកចំហ។
ការគូសបង្ហាញពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីធ្វើទំនើបកម្មសមត្ថភាពការពារនៅក្នុងតំបន់ គឺជាការអនុម័តនៅខែធ្នូ ឆ្នាំ 2022 របស់ប្រទេសជប៉ុនអំពីយុទ្ធសាស្រ្តសន្តិសុខដែលបានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព ដែលអំពាវនាវឱ្យមានការទទួលយកអាវុធដែលមានអំណាចដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការវាយប្រហារណាមួយដោយការវាយបកលើទឹកដីរបស់គូប្រជែង។ ប្រទេសជប៉ុនគ្រោងនឹងទិញមីស៊ីលឆ្លងទ្វីប Tomahawk ផលិតដោយសហរដ្ឋអាមេរិករហូតដល់ 500 ដើមនៅចុងឆ្នាំសារពើពន្ធ 2027 ហើយនឹងកើនឡើងបីដងនៅឆ្នាំ 2031 ចំនួននៃអង្គភាពកងកម្លាំងស្វ័យការពារដែលអាចស្ទាក់ចាប់មីស៊ីលប៉ាលីស្ទីក។ ផែនការការពារជាតិរបស់ប្រទេសជប៉ុន ក៏អំពាវនាវឱ្យមានការបន្ថែម ធ្វើឱ្យប្រសើរឡើង និងការផលិតមីស៊ីលទំនើបៗ ក៏ដូចជាការអភិវឌ្ឍយន្តហោះបំបាំងខ្លួនពីរ៉ាដា អាវុធលឿនជាងសំឡេង និងយានជំនិះដែលមិនមានមនុស្សបើក។
ទីក្រុងតូក្យូគ្រោងនឹងចំណាយប្រាក់ចំនួន 58 ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកលើការការពារឆ្លងដែន រួមទាំងសន្តិសុខតាមអ៊ីនធឺណិត និងអវកាសនៅចុងឆ្នាំ 2027 នេះបើយោងតាមទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន The Associated Press។ កាសែត The Japan News បានរាយការណ៍ថា ទីបញ្ជាការការពារតាមអ៊ីនធឺណិតរបស់ប្រទេសដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅខែមីនា ឆ្នាំ 2022 នឹងកើនឡើងជាងបួនដងនៃចំនួនបុគ្គលដែលទទួលបន្ទុកក្នុងការទប់ស្កាត់ការវាយប្រហារតាមអ៊ីនធឺណិត។ ប្រទេសជប៉ុនបានបង្កើតកងអនុសេនាធំអវកាសនៅឆ្នាំ 2020 ដើម្បីតាមដានលំហ និងការពារផ្កាយរណបជប៉ុនពីការវាយប្រហារ ឬការខូចខាតដោយកម្ទេចកម្ទីអវកាសណាមួយ។ លោកស្រី Yuka Koshino បានសរសេរកាលពីឆ្នាំ 2020 នៅលើប្លុកសមតុល្យយោធាសម្រាប់វិទ្យាស្ថានអន្តរជាតិសម្រាប់ការសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រអំពីរ៉ាដាដែលអាចចូលជ្រៅទៅក្នុងអវកាស ដែលរំពឹងថានឹងចាប់ផ្តើមដំណើរការនៅឆ្នាំ 2023 នឹងពង្រឹងការយល់ដឹងផ្នែកអវកាស មិនត្រឹមតែសម្រាប់ប្រទេសជប៉ុនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែសម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ។ សកម្មភាពនេះតំណាងឱ្យកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកាន់តែរឹងមាំរវាងប្រទេសជប៉ុន និងសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងវិស័យអវកាស និងលំហអ៊ីនធឺណិត ដែលរបាយការណ៍ការពារជាតិប្រចាំឆ្នាំ 2022 របស់ប្រទេសជប៉ុនបានកំណត់ថាជាគន្លឹះក្នុងការទប់ស្កាត់ និងប្រឆាំងការគំរាមកំហែងផ្នែកសន្តិសុខ។
ក្រោមការកែសម្រួលគោលនយោបាយការពារជាតិរបស់ប្រទេសជប៉ុនគឺជាការទទួលស្គាល់របស់ប្រទេសជាតិនៃសាធារណៈរដ្ឋប្រជាមានិតចិន (PRC) ថាជា «បញ្ហាប្រឈមជាយុទ្ធសាស្ត្រធំបំផុត» ចំពោះសន្តិភាព សុវត្ថិភាព និងស្ថិរភាពនៅក្នុងប្រទេសជប៉ុន និងនៅទូទាំងតំបន់។ ការគំរាមកំហែងរបស់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនទៅលើតៃវ៉ាន់ដែលខ្លួនអះអាងថាជាទឹកដីរបស់ចិន ពិតជាបានគំរាមកំហែងដល់ប្រទេសជប៉ុន ដូចដែលបានបង្ហាញដោយមីស៊ីលប៉ាលីស្ទីកដែលទីក្រុងប៉េកាំងបានបាញ់ចូលទៅក្នុងដែនទឹកក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខរបស់ប្រទេសជប៉ុនក្នុងអំឡុងពេលសមយុទ្ធកងទ័ពរំដោះប្រជាជន (PLA) ជុំវិញកោះតៃវ៉ាន់ក្នុងខែសីហា ឆ្នាំ 2022។ សកម្មភាពបង្កហេតុរបស់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនក៏បង្កឱ្យមានភាពមិនសប្បាយចិត្តចំពោះផ្លូវពាណិជ្ជកម្មដែនសមុទ្រដែលមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ប្រទេសជប៉ុន ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក និងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកផងដែរ។ ការសាកល្បងមីស៊ីលដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក និងការគំរាមកំហែងនៃអាវុធនុយក្លេអ៊ែរពីប្រទេសកូរ៉េខាងជើង ដែលបានបាញ់មីស៊ីលប៉ាលីស្ទីកពីលើប្រទេសជប៉ុន ហើយការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីលើអ៊ុយក្រែនអាច «អង្រួនមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃស្ថិរភាពក្រោយសង្គ្រាមនៅឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក» នេះបើតាមយុទ្ធសាស្ត្រការពារជាតិខែធ្នូ ឆ្នាំ 2022 របស់ជប៉ុន។
យុទ្ធសាស្ត្រការពារជាតិរបស់ជប៉ុនបានលើកឡើងថា «ឥឡូវនេះគ្មានប្រទេសណាមួយអាចការពារសន្តិសុខរបស់ខ្លួនតែម្នាក់ឯងបាននោះឡើយ»។ «នៅពេលដែលបញ្ហាប្រឈមចំពោះសណ្តាប់ធ្នាប់អន្តរជាតិក្រោយសង្រ្គាមនៅតែបន្ត វាជាបញ្ហាសំខាន់សម្រាប់ប្រទេសជប៉ុនក្នុងការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្ត និងបណ្តាប្រទេសដែលមានគំនិតដូចគ្នា ដែលជប៉ុនចែករំលែកតម្លៃជា
សកល និងផលប្រយោជន៍ជាយុទ្ធសាស្ត្រ»។
អំពីការការពារប្រឆាំងនឹងការបង្ខិតបង្ខំ
អ្នកជំនាញបានអះអាងថា ទីតាំងយោធាតូចៗនៅក្នុងតំបន់នេះបានដើរយឺតជាងកងទ័ពរំដោះប្រជាជន ហើយទំនងជាមិនដើរទាន់ភាពជឿនលឿនរបស់ខ្លួនផង។ លោក Bates Gill សាស្ត្រាចារ្យនៃការសិក្សាសន្តិសុខអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកនៅសាកលវិទ្យាល័យ Macquarie ក្នុងទីក្រុងស៊ីដនី ប្រទេសអូស្ត្រាលី បានសរសេរនៅក្នុងរបាយការណ៍ខែមករាឆ្នាំ 2022 សម្រាប់ការិយាល័យជាតិស្រាវជ្រាវអាស៊ីថា៖ «ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការគាំទ្រដោយសមត្ថភាព និងការដោះស្រាយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ការដាក់ពង្រាយប្រព័ន្ធសំខាន់ៗ ដែលជារឿយៗមានលក្ខណៈមិនស្មើគ្នា អាចបម្រើដល់ស្ថិរភាពក្នុងតំបន់ ដោយរារាំងការគំរាមកំហែងរបស់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន និងអនុញ្ញាតឱ្យប្រទេសក្នុងតំបន់ការពារផលប្រយោជន៍ជាតិរបស់ពួកគេ»។
ការប៉ុនប៉ងរបស់ទីក្រុងប៉េកាំងដើម្បីទាមទារភាគច្រើននៃសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលសម្បូរដោយធនធាន រួមជាមួយនឹងការលុកលុយរបស់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនចូលទៅក្នុងដែនទឹកជុំវិញកោះ Natuna របស់ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលធ្វើឱ្យមានយាមកាមនៅទីក្រុងហ្សាការតា។ នៅឆ្នាំ 2021 សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនបានទាមទារឱ្យប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីបញ្ឈប់ការខួងយកប្រេង និងឧស្ម័នធម្មជាតិនៅជិតកោះនេះ ដោយអះអាងថាតំបន់នោះជាទឹកដីរបស់ចិន នេះបើយោងតាមសារព័ត៌មាន Reuters។ ការអះអាងរបស់ សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនគឺផ្អែកលើព្រំដែនខ្សែបន្ទាត់ប្រាំបួនចំណុចតាមអំពើចិត្តរបស់ខ្លួន ដែលតុលាការអាជ្ញាកណ្តាលអចិន្ត្រៃយ៍នៅទីក្រុងឡាអេ ប្រទេសហូឡង់បានកាត់ក្តីកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ 2016 ថាមិនមានមូលដ្ឋានច្បាប់នោះ។
ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន Bloomberg បានរាយការណ៍ថា ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីកំពុងសាងសង់មូលដ្ឋាននាវាមុជទឹកនៅជិតកោះនេះ និងផ្លាស់ប្តូរទីតាំងកងនាវាចរទៅកាន់តំបន់នោះផងដែរ។ ប្រទេសកោះដែលមានសេដ្ឋកិច្ចធំជាងគេនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍មួយនេះ ក៏គ្រោងនឹងចំណាយប្រាក់ចំនួន 125 ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកលើគម្រោងការពារជាតិនៅឆ្នាំ 2024 ផងដែរ។ តំណាងក្រុមហ៊ុន Naval Group របស់បារាំងបានថ្លែងកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ 2022 ថា ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីកំពុងចរចារទិញនាវាមុជទឹកចម្បាំងប្រភេទ Scorpene-class ដល់ទៅប្រាំមួយគ្រឿង។
រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិឥណ្ឌូណេស៊ី លោក Prabowo Subianto បានលើកឡើងថា ការគ្រោងទិញយន្តហោះចម្បាំងប្រភេទ F-15 ផលិតដោយសហរដ្ឋអាមេរិកចំនួន 36 គ្រឿងនេះ គឺស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលជឿនលឿនក្នុងពេលដំណើរគ្នា។ មន្ត្រីការពារជាតិឥណ្ឌូណេស៊ីបានប្រាប់ទស្សនាវដ្តី FORUM ក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ 2022 ថា ការបញ្ជាទិញសម្រាប់យន្តហោះចម្បាំង Rafale ផលិតនៅបារាំងរាប់សិបគ្រឿងក៏កំពុងដំណើរការទៅមុខផងដែរ។
លោក Greg Poling ប្រធានកម្មវិធីអាស៊ីអាគ្នេយ៍នៅមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ការសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រ និងអន្តរជាតិ (CSIS) បានប្រាប់សារព័ត៌មាន Bloomberg នៅក្នុងរបាយការណ៍ខែធ្នូ ឆ្នាំ 2022 ថា៖ «វិស័យសន្តិសុខរបស់ឥណ្ឌូណេស៊ី មានការដឹកនាំផ្នែកនយោបាយមួយចំនួនទោះមិនទាំងអស់ក៏ដោយដែលបានភ្ញាក់ដឹងខ្លួនចំពោះការគំរាមកំហែងនៃការបង្ខិតបង្ខំទៅលើតំបន់ប្រទាញប្រទង់របស់ប្រទេសចិននោះ» ដោយសំដៅទៅលើសកម្មភាពឈ្លានពានដែលបំផ្លាញស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ន។
«លទ្ធកម្មសព្វាវុធរបស់ទ័ពជើងទឹក និងជើងអាកាសដែលបានគ្រោងទុក ហាក់ដូចជាបានចង្អុលបង្ហាញក្នុងការបង្កើនការយល់ដឹងអំពីដែនទាំងពីរ ការល្បាត និងសមត្ថភាពរារាំងដែលជាប់ទាក់ទងនឹងប្រទេសចិន»។
នាយឧត្តមនាវី លោក Yudo Margono នៅថ្ងៃដែលលោកបានធ្វើសច្ចាប្រណិធានចូលកាន់តំណែងជាប្រមុខយោធាឥណ្ឌូណេស៊ីក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ 2022 លោកបានលើកដោយប្រយោលថានឹងមានផែនការសម្រាប់ធានាព្រំដែនជុំវិញកោះ Natuna នេះបើយោងតាមកាសែត Nikkei។ លោកក៏បានលើកឡើងផងដែរថា លោករំពឹងថាសមយុទ្ធយោធា Garuda Shield ប្រចាំឆ្នាំនឹងបន្តរីកចម្រើនផងដែរ។ សមយុទ្ធទ្វេភាគីរយៈពេលវែងរវាងឥណ្ឌូណេស៊ី និងសហរដ្ឋអាមេរិកបានពង្រីកនៅឆ្នាំ 2022 ដើម្បីរួមបញ្ចូលបុគ្គលិកចំនួន 4 000 នាក់មកពីប្រទេសជាច្រើនរួមមានអូស្ត្រាលី ឥណ្ឌា និងជប៉ុន។
ភាពជាដៃគូផ្នែកសន្តិសុខក្នុងចំណោមប្រទេសអូស្ត្រាលី ចក្រភពអង់គ្លេស និងសហរដ្ឋអាមេរិក គឺជាស្នូលនៃការអភិវឌ្ឍសន្តិសុខដ៏សំខាន់បំផុតរបស់ប្រទេសអូស្ត្រាលីក្នុងរយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកនេះ។ ផែនការចែករំលែកការរចនារបស់ចក្រភពអង់គ្លេស និងបច្ចេកវិទ្យាជំរុញល្បឿននុយក្លេអ៊ែររបស់សហរដ្ឋអាមេរិក នឹងជួយអភិវឌ្ឍនាវាមុជទឹកបន្ទាប់ដែលជាអាវុធធម្មតារបស់អូស្ត្រាលី ដោយធ្វើឱ្យនាវាអាចបំបាំងខ្លួនពីរ៉ាដាបានប្រសើរជាងនាវាមុជទឹកបែបចាស់ តាមរយៈការអនុញ្ញាតឱ្យនាវាទាំងនោះធ្វើដំណើរបានលឿន និងឆ្ងាយដោយមិនចាំបាច់ផុសឡើងមកលើផ្ទៃទឹក។ នាវាមុជទឹកភាពជាដៃគូដំបូង នឹងអាចចូលបម្រើការនៅចក្រភពអង់គ្លេសនៅចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 2030។ កងទ័ពជើងទឹកអូស្ត្រាលីត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងទទួលបាននាវាមុជទឹក SSN ដែលផលិតដោយអូស្ត្រាលីនៅដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 2040។
សហរដ្ឋអាមេរិកក៏មានគម្រោងលក់នាវាមុជទឹកប្រភេទថ្នាក់ Virginia យ៉ាងតិចចំនួនបីគ្រឿងទៅឱ្យអូស្ត្រាលីក្នុងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍ខាងមុខនេះ។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ បុគ្គលិកយោធា និងជនស៊ីវិលអូស្ត្រាលីបានរួមបញ្ចូលទៅក្នុងកងនាវាចររបស់សម្ព័ន្ធមិត្តសម្រាប់ការហ្វឹកហ្វឺន ហើយចក្រភពអង់គ្លេស និងសហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងបង្កើនការទស្សនាកំពង់ផែអូស្ត្រាលីដោយនាវាមុជទឹកដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ ហើយប្រទេសទាំងនេះនឹងចាប់ផ្តើមការឆ្លាស់វេននាវាមុជទឹករបស់ខ្លួនជាប្រចាំដែលឆ្លងកាត់កំពង់ផែអូស្ត្រាលីនៅដើមឆ្នាំ 2027។ លទ្ធផលចុងក្រោយនេះ បើយោងតាមក្រសួងការពារជាតិសហរដ្ឋអាមេរិក នឹងជាកងនាវាមុជទឹកដែលមានអន្តរប្រតិបត្តិការខ្ពស់ចំនួនបី ដែលប្រតិបត្តិការនៅឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក។
បណ្តាប្រទេសអូស្ត្រាលី ចក្រភពអង់គ្លេស និងសហរដ្ឋអាមេរិក បានសន្យាថានឹងសហការលើសមត្ថភាពក្រោមបាតសមុទ្រលើសពីនាវាមុជទឹក ដោយមានតាមរយៈអ៊ីនធឺណិត បញ្ញាសិប្បនិម្មិត (AI) និងបច្ចេកវិទ្យាទំនើបផ្សេងទៀត។ អ្នកជំនាញលើកឡើងថា វាអាចពង្រឹងទិដ្ឋភាពយុទ្ធសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យារបស់អូស្ត្រាលីសម្រាប់រាប់ទសវត្សរ៍ខាងមុខនេះ។
លោក Fergus Hanson និង Danielle Cave មកពីវិទ្យាស្ថានគោលនយោបាយយុទ្ធសាស្ត្រអូស្ត្រាលីបានសរសេរថា៖ «មានការយល់ឃើញកាន់តែច្រើនឡើងថា បច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើន និងបច្ចេកវិទ្យាសំខាន់ៗនឹងមានសារៈសំខាន់មិនធម្មតាសម្រាប់សង្គម សេដ្ឋកិច្ច និងសន្តិសុខជាតិ»។ «រឿងនេះគឺកំពុងធ្វើឱ្យការប្រណាំងប្រជែងដើម្បីទទួលបានភាពស្ទាត់ជំនាញលើបច្ចេកវិទ្យាក្លាយជាបញ្ហាភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។ ហើយគ្មានកន្លែងណាដែលមានការប្រកួតប្រជែងជាងនៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកទៀតទេ ដែលវាជាកន្លែងបង្កើតនូវនវានុវត្តន៍បច្ចេកវិទ្យារបស់ពិភពលោកជាច្រើន ហើយបានក្លាយជាប្រភពនៃការប្រកួតប្រជែងបច្ចេកវិទ្យាជាយុទ្ធសាស្ត្រ»។
នៅឆ្នាំ 2021 ទីក្រុងកង់បេរ៉ាបានប្រកាសថា ខ្លួននឹងចាប់ផ្តើមដំឡើងកាំជ្រួចមីស៊ីលដោយសហការជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក មួយឆ្នាំក្រោយមក កងកម្លាំងការពារអូស្ត្រាលីបានបង្ហាញផែនការផលិតយានក្រោមទឹកស្វយ័តខ្នាតធំក្នុងស្រុក ដោយចាប់ដៃគូជាមួយក្រុមហ៊ុនការពារជាតិអាមេរិក Anduril Industries។ នៅក្នុងរបាយការណ៍របស់ខ្លួនពី «ការជួបនឹងបញ្ហាប្រឈមផ្នែកយោធារបស់ចិន» ការិយាល័យជាតិស្រាវជ្រាវអាស៊ី ដែលជាស្ថាប័នស្រាវជ្រាវមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានហៅបច្ចេកវិទ្យាមិនដំណើរការដោយមនុស្ស និងប្រព័ន្ធកាំជ្រួចមីស៊ីលថាជា «ភាពចាំបាច់សម្រាប់បញ្ច្រាសផលប្រយោជន៍របស់ចិនពីសមត្ថភាពថ្មី និងសមត្ថភាពផលិតបរិមាណខ្ពស់ដើម្បីគាំទ្រដល់កងកម្លាំងរបស់ខ្លួនក្នុងពេលមានជម្លោះ»។
JEREMY BUDDEMEIER/កងកម្លាំងអាមេរិកប្រចាំនៅកូរ៉េ
«សព្វាវុធដែលមិនធ្លាប់មាន»
កូរ៉េខាងត្បូង ដែលជាប្រទេសនាំចេញខាងផ្នែកការពារធំជាងគេលំដាប់ទីប្រាំបីរបស់ពិភពលោកពីឆ្នាំ 2017 ដល់ឆ្នាំ 2021 ដែលមានប្រវត្តិជាយូរណាស់មកហើយក្នុងការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពថ្មី។ ប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូងលោក Yoon Suk Yeol បានថ្លែងកាលពីចុងឆ្នាំ 2021 ថា៖ «នៅក្នុងពាក់កណ្តាលនៃការប្រកួតប្រជែងយ៉ាងតានតឹងសម្រាប់ឧត្តមភាពខាងបច្ចេកវិទ្យានេះ វាពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការធានាការប្រកួតប្រជែងផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាដើម្បីបង្កើតប្រព័ន្ធផ្លាស់ប្តូរសព្វាវុធដែលមិនធ្លាប់មានសម្រាប់សង្គ្រាមនាពេលអនាគត» នេះបើយោងតាមសារព័ត៌មាន Bloomberg។
យោងតាមសារព័ត៍មាន BBC របស់ប្រទេសអង់គ្លេសបានឱ្យដឹងថា ដោយមានការសាកល្បងកាំជ្រួចមីស៊ីលរបស់កូរ៉េខាងជើង ជាមួយនឹងការបាញ់បង្ហោះ និងបាញ់មីស៊ីលប៉ាលីស្ទីកជាង 90 ដងក្នុងឆ្នាំ 2022 បានជំរុញឱ្យទីក្រុងសេអ៊ូលកំពុងពន្លឿនការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធតាមដាន និងស្ទាក់ចាប់មីស៊ីល។ កងកម្លាំងអាមេរិកនៅកូរ៉េបានរាយការណ៍ថា ប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសរយៈកម្ពស់ខ្ពស់ (THAAD) ដែលមានស្រាប់ ដែលកូរ៉េខាងត្បូង និងសហរដ្ឋអាមេរិកដាក់ពង្រាយក្នុងឆ្នាំ 2017 ត្រូវបានធ្វើទំនើបកម្មនៅចុងឆ្នាំ 2022 ដើម្បីបង្កើនសមត្ថភាពអន្តរប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួនជាមួយប្រព័ន្ធការពារមីស៊ីល Patriot របស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ កូរ៉េខាងត្បូងក៏បានផលិតមីស៊ីលប៉ាលីស្ទីកបាញ់ចេញពីនាវាមុជទឹក ដែលផ្គូផ្គងជាមួយនឹងបច្ចេកវិទ្យាក្រោមបាតសមុទ្ររបស់ប្រទេសនេះ អ្នកវិភាគបានហៅថាជាព្រឹត្តិការណ៍ដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់ធ្វើឱ្យវិស័យយោធាកាន់តែទំនើបឡើង។ ហើយទីក្រុងសេអ៊ូលបានប្រកាសថានឹងចំណាយប្រាក់រាប់ពាន់លានទៅលើប្រព័ន្ធ AI យន្តហោះដ្រូន និងសព្វាវុធស្វយ័តក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ខាងមុខនេះ។
លោក David A. Honey ដែលជាអនុរដ្ឋលេខាធិការរងការពារជាតិសម្រាប់ការស្រាវជ្រាវ និងវិស្វកម្មបានថ្លែងក្នុងអំឡុងសុន្ទរកកាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ 2022 នៅមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រនិងអន្តរជាតិថា សន្ធិសញ្ញាការពារគ្នាទៅវិញទៅមករវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងកូរ៉េខាងត្បូង ដែលប្រារព្ធខួបលើកទី 70 របស់ខ្លួននៅឆ្នាំ 2023 សង្កត់ធ្ងន់លើការអភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យារវាងសម្ព័ន្ធមិត្ត។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ការទទួលស្គាល់យ៉ាងពេញលេញថា អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ អ្នកស្រាវជ្រាវ និងវិស្វករនៃប្រទេស [របស់ពួកគេ] ស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមានភាពច្នៃប្រឌិតបំផុតក្នុងពិភពលោក» លោកបានបន្តទៀតថា៖ «លោកប្រធានាធិបតីទាំងពីររូបបានឯកភាពគ្នាថាប្រើប្រាស់អត្ថប្រយោជន៍ដែលប្រៀបធៀបគ្នាបាន ដើម្បីពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសាធារណៈនិងឯកជន ដើម្បីការពារ និងលើកកម្ពស់បច្ចេកវិទ្យាសំខាន់ៗនិងកំពុងរីកចម្រើន ដែលរួមមានឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកឈានមុខគេ ថ្ម EV [រថយន្តអគ្គិសនី] ដែលមិនប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន បញ្ញាសិប្បនិម្មិត បច្ចេកវិទ្យាកង់ទិច ជីវបច្ចេកវិទ្យា ការផលិតជីវសាស្ត្រ និងរ៉ូបូតស្វ័យប្រវត្តិ»។
យុទ្ធសាស្ត្រឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិករបស់កូរ៉េខាងត្បូងដែលបានចេញផ្សាយកាលពីចុងខែធ្នូ ឆ្នាំ 2022 បានគូសបញ្ជាក់ពីភាពជាដៃគូរបស់ប្រទេសខ្លួនជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក និងជប៉ុន ហើយបានប្តេជ្ញាថានឹងកសាងសណ្តាប់ធ្នាប់ក្នុងតំបន់ដោយផ្អែកលើបទដ្ឋាន និងច្បាប់ដែលត្រូវបានទទួលយកជាអន្តរជាតិ ពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខ និងពង្រឹងកិច្ចសហការផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា។
ការិយាល័យប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូណេស៊ីតាមរយៈសារព័ត៌មាន THE ASSOCIATED PRESS
ចក្ខុវិស័យរួម
សក្ដានុពលផ្នែកសន្តិសុខ និងការពារជាតិកំពុងផ្លាស់ប្តូរគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនៃឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក។ ឥណ្ឌាបានបញ្ជូននាវាផ្ទុកយន្តហោះចម្បាំងដំបូងគេដែលផលិតក្នុងស្រុករបស់ខ្លួនក្នុងឆ្នាំ 2022 ដោយបានបាញ់សាកល្បងកាំជ្រួចមីស៊ីលរយៈចម្ងាយឆ្ងាយពីលើអាកាស និងបានបញ្ជូនឧទ្ធម្ភាគចក្រប្រយុទ្ធធុនស្រាលដែលផលិតក្នុងស្រុករបស់ខ្លួនផងដែរ។ វៀតណាមបានបង្ហាញធនធានការពារដែលមានបច្ចេកវិទ្យាខ្ពស់ រួមមានយន្តហោះមិនមានមនុស្សបើក រ៉ាដា និងកាំជ្រួចមីស៊ីសប្រឆាំងនាវាដែលផលិតក្នុងស្រុក។ នៅក្នុងឆ្នាំ 2022 ប្រទេសហ្វ៊ីលីពីនបានបញ្ជូននាវាអន្តរការីវាយប្រហាររហ័សចំនួនពីរគ្រឿង ហើយគ្រោងនឹងបន្ថែម 22 គ្រឿងទៀតទៅលើប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសដែលទើបទទួលបានថ្មីរបស់ខ្លួន និងការអំពាវនាវរបស់ក្រសួងការពារជាតិហ្វ៊ីលីពីនឱ្យទិញយន្តហោះចម្បាំងពហុមុខងារថ្មី។
ទន្ទឹមនឹងនោះ ថ្នាក់ដឹកនាំទូទាំងតំបន់ក៏បានពង្រឹងទំនាក់ទំនងសន្តិសុខផងដែរ។ ឧទាហរណ៍រួមមានការហ្វឹកហ្វឺន និងសមយុទ្ធយោធាក្នុងចំណោមកងកម្លាំងរួមមាន អូស្ត្រាលី កាណាដា បារាំង ឥណ្ឌា ឥណ្ឌូណេស៊ី ជប៉ុន ម៉ាឡេស៊ី នូវែលសេឡង់ ប៉ាពូអាស៊ីនូវែលហ្គីណេ ហ្វ៊ីលីពីន សិង្ហបុរី កូរ៉េខាងត្បូង ទីម័រខាងកើត សហរដ្ឋអាមេរិក និងវៀតណាម។ គួរកត់សម្គាល់ថា សមយុទ្ធ Cobra Gold ដែលគាំទ្រដោយប្រទេសថៃ និងសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលជាសមយុទ្ធពហុភាគីដែលដំណើរការយូរជាងគេបំផុតក្នុងពិភពលោក បានរួមបញ្ចូលសមាជិកកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដល់ទៅ 10 000 នាក់មកពី 29 ប្រទេស។
រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិក លោក Lloyd Austin បានសង្កត់ធ្ងន់លើតួនាទីនៃភាពជាដៃគូក្នុងការរក្សាសន្តិភាពនៅឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក។ លោកបានមានប្រសាសន៍ក្នុងអំឡុងពេលកិច្ចសន្ទនា Shangri-La ឆ្នាំ 2022 នៅប្រទេសសិង្ហបុរីថា៖ «យើងបានធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីឆ្ពោះទៅរកចក្ខុវិស័យរួមរបស់យើងសម្រាប់តំបន់»។ «ដំណើរដែលយើងបានដើររួមគ្នាក្នុងឆ្នាំកន្លងមកនេះ គ្រាន់តែគូសបញ្ជាក់ពីមូលដ្ឋាននៃការពិតប៉ុណ្ណោះ៖ នៅក្នុងពិភពលោកដែលមានទំនាក់ទំនងគ្នានិងគ្នានាពេលបច្ចុប្បន្ន យើងកាន់តែរឹងមាំនៅពេលយើងស្វែងរកវិធីដើម្បីដើររួមគ្នា»។
ទស្សនាវដ្តី FORUM បានផ្អាកការបកប្រែអត្ថបទប្រចាំថ្ងៃសម្រាប់គេហទំព័រជាភាសាខ្មែរ។ សូមមើលភាសាដទៃទៀតសម្រាប់ខ្លឹមសារប្រចាំថ្ងៃ។
