នៅប៉ែកខាងត្បូង​ជ្រៅរបស់ប្រទេសថៃ សិល្បករខិតខំផ្លាស់ប្តូរ «រូបភាពហិង្សា» របស់ខ្លួន

អត្ថបទ និងរូបថតដោយសារព័ត៌មាន Benar News

ឆ្នេរ​ក្នុង​ខេត្ត​ប៉ាតានី (Pattani) ដែល​ស្ថិត​នៅ​ចំ​កណ្តាល​ប៉ែកខាងត្បូង​ជ្រៅរបស់ប្រទេសថៃ គឺ​មាន​ភាព​ស្រស់​ស្អាត ប៉ុន្តែ​ភាគ​ច្រើន​ជា​វាល​ខ្សាច់។ អ្នកខាងក្រៅស្ទើរតែមិនហ៊ានប្រថុយនៅទីនេះទេ ពីព្រោះតំបន់ព្រំដែនភាគច្រើនដែលជាមូស្លីម និងនិយាយភាសាម៉ាឡេ គឺមានន័យដូចនឹងការបះបោរផ្តាច់ខ្លួនប្រដាប់អាវុធ ដែលបានលេបត្របាក់អស់ជាច្រើនទស្សវត្សរ៍ដោយមើលមិនឃើញ។

ប៉ុន្តែសិល្បករ និងអ្នករស់នៅក្នុងក្រុងប៉ាតានី (Pattani) ដែលជាទីរួមខេត្ត និងជាមជ្ឈមណ្ឌលនៃការធ្វើពាណិជ្ជកម្មអំបិលដ៏យូរលង់នៅភាគខាងត្បូងឆ្ងាយ កំពុងតែធ្វើការដើម្បីផ្លាស់ប្តូររូបភាពអវិជ្ជមាននោះ តាមរយៈការបង្ហាញនូវបេតិកភណ្ឌសិល្បៈ និងវប្បធម៌ដ៏សម្បូរបែបក្នុងតំបន់នេះ ដែលខុសប្លែកពីកន្លែងផ្សេងទៀតនៅក្នុងប្រទេសថៃ។

លោក Hadee Hamidong អ្នករៀបចំកម្មវិធី Pattani Decoded ដែលជាកម្មវិធីសិល្បៈច្នៃប្រឌិត និងរចនាដែលបានចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ 2019 ប៉ុន្តែត្រូវផ្អាកអស់រយៈពេលពីរឆ្នាំដោយសារជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-19 បានថ្លែងថា៖ «យើងចង់ប្រាប់រឿងផ្សេង»។ «យើងចង់ផ្លាស់ប្តូររូបភាពហិង្សា និងបង្ហាញស្រទាប់មួយផ្សេងទៀត។ នៅទីនេះមានច្រើនជាជាងឧប្បត្តិហេតុទាំងនោះ។ មានមនុស្ស និងទិដ្ឋភាពផ្សេងគ្នាចំពោះជីវិត។ មានប្រវត្តិសាស្ត្រ និងបេតិកភណ្ឌដែលមានអាយុកាលរាប់សតវត្សរ៍មកហើយ»។

«Deep Salt» គឺជាប្រធានបទនៃពិព័រណ៍សិល្បៈប្រចាំឆ្នាំ 2022។ លោក Hadee បានលើកឡើងថា ការតាំងពិព័រណ៍ ដែលប្រារព្ធឡើងនៅដើមខែកញ្ញា នេះ បានទាក់ទាញមនុស្សប្រមាណ 30 000 នាក់នៅទីកន្លែងនានានៅក្នុងក្រុងប៉ាតានី (Pattani) និងកន្លែងផ្សេងទៀត រួមបញ្ចូលទាំងកសិដ្ឋានអំបិលផងដែរ។ ក្រុមមួយទៀតឈ្មោះថា Patani Artspace ដែលប្រមូលផ្តុំវិចិត្រសាលចំនួន 10 កំពុងរៀបចំពិធីបុណ្យសិល្បៈស្របគ្នារហូតដល់ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ 2022 នៅក្នុងទីក្រុងនានាក្នុងខេត្តប៉ាតានី (Pattani) និងខេត្តផ្សេងទៀតនៅប៉ែកខាងត្បូង​ជ្រៅរបស់ប្រទេសថៃ។  

ទីក្រុងឆ្នេរសមុទ្រប៉ាតានី (Pattani) ដែលបែរមុខទៅរកឈូងសមុទ្រថៃ បានក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ការប្រមូលផលអំបិលពីសមុទ្រជាយូរមកហើយ និងជាមជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្មសម្រាប់ការនាំចេញអំបិលទៅកាន់ប្រទេសចិន និងទីផ្សារបរទេសផ្សេងទៀតផងដែរ។ ភាពចម្រុះមុខ​ដែល​រក​ឃើញ​នៅ​ទី​នេះ​ត្រូវ​បាន​គេ​ដាក់​រហស្សនាម​ថា «sweet salt» (អំបិល​ផ្អែម) ដោយ​សារ​តែ​រសជាតិ​ស្រាល​របស់អំបិល។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការធ្វើស្រែអំបិលបានធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំងក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ ដោយសារបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ និងលំនាំអាកាសធាតុដែលមិនអាចទាយទុកជាមុនបាន។ លោក Abdul Ka-bu ជាកសិករ​អំបិល​ក្នុង​តំបន់​ដែល​បាន​ចូល​រួម​ក្នុង​ការ​តាំង​ពិព័រណ៍ «Deep Salt» បាន​លើកឡើងថា​៖ «​វា​ជា​ការងារ​ដ៏លំបាក ហើយ​ត្រូវការ​ដី ទឹក និង​ពន្លឺ​ថ្ងៃ»។ «យើង​មិន​អាច​ពឹង​ផ្អែក​លើ​ធន​ធានទាំងនោះដូច​ដែល​យើង​អាច​ធ្វើ​បាន​កាល​ពី​អតីតកាលទៀតនោះ​ទេ»។

នៅក្នុងវីដេអូមួយដែលបង្ហាញនៅពិធីតាំងពិព័រណ៍ កសិករផលិតអំបិលម្នាក់បានថ្លែងទាំងមិនសប្បាយចិត្តថា គាត់លក់បានតែ 10 ការ៉ុងប៉ុណ្ណោះក្នុងឆ្នាំ 2021 បើធៀបនឹងកាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុនដែលគាត់ធ្លាប់លក់បាន 500 ទៅ 600 ការ៉ុងឯណោះ។ នៅប៉ែកខាងត្បូង​ជ្រៅរបស់ប្រទេសថៃ គឺជាតំបន់ក្រីក្របំផុតរបស់ប្រទេសនេះ។ នៅក្នុងខេត្តប៉ាតានី (Pattani) អត្រានៃភាពក្រីក្រមាន 34,2% បើធៀបនឹង 6% នៅទូទាំងប្រទេស នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោកក្នុងឆ្នាំ 2019។

ពិព័រណ៍ដែលបានរៀបចំឡើងដោយលោក Hadee ក៏មានការបង្ហាញអំពីសិប្បកម្ម និងការសរសេរអក្សរផ្ចង់ ការប្រគុំតន្ត្រី ការគូរគំនូរលើទូក ការគូរគំនូរលើក្រណាត់សំពត់ និងការបង្ហាញពីការធ្វើម្ហូប ក្នុងចំណោមសកម្មភាពផ្សេងៗទៀត។ លោក Hadee ដែលជាសមាជិករបស់ Melayu Living ដែលជាសហករណ៍របស់វិចិត្រករដែលមានមូលដ្ឋាននៅខេត្តប៉ាតានី (Pattani) បានថ្លែងថា៖ «យើងចង់ផ្សព្វផ្សាយអត្តសញ្ញាណក្នុងស្រុក វប្បធម៌ក្នុងស្រុក បេតិកភណ្ឌក្នុងស្រុក សម្លៀកបំពាក់ក្នុងស្រុក និងចំណេះដឹងក្នុងស្រុក»។

ផ្នែកមួយនៃកម្មវិធី «Field Work» របស់ស្ថាបត្យករ-វិចិត្រករ Savinee Buranasilapin បានបង្ហាញកញ្ចក់រាងជារង្វង់តូចៗចំនួន 600 ដែលកញ្ចក់នីមួយៗត្រូវបានដំឡើងនៅលើកំណាត់ដែកដែលដាំនៅកណ្តាលផ្ទៃអំបិលរាបស្មើនៅ Na kluea Laem Nok នៅខាងក្រៅក្រុង។ ទស្សនៈនេះគឺដើម្បីឆ្លុះបញ្ចាំងពីអតីតកាលនៃការជួញដូរអំបិលរបស់ខេត្តប៉ាតានី (Pattani) នៅពេលដែលកប៉ាល់ពាណិជ្ជករចូលចតនៅជិតពន្លឺភ្លើងផ្លេកៗនៃទីក្រុង។

លោក Nattapon Pichairat មានអាយុ 40 ឆ្នាំគឺជាវិចិត្រករ និងជាអ្នករចនាក្រណាត់ បានគូរគំនូររុក្ខជាតិដែលប្រទះឃើញនៅជុំវិញវាលស្រែអំបិលនៅលើក្រដាស ហើយក្រោយមកបានបោះពុម្ពគំនូររុក្ខជាតិទាំងនោះជាឌីជីថលនៅលើក្រណាត់។ លោកបានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំបានជ្រើសរើសរុក្ខជាតិ ព្រោះវត្ថុតូចៗដ៏ស្រស់ស្អាតទាំងនេះហើយ ដែលនាំមកនូវសេចក្តីរីករាយ និងសន្តិភាពដ៏ប្រសើរ… ខ្ញុំចង់ប្រាប់អ្នកដទៃអំពីភាពស្រស់ស្អាត និងធម្មជាតិនៃខេត្តប៉ាតានី (Pattani) និងតំបន់ក្បែរនោះ»។ គាត់បានបន្ថែមទៀតថា គាត់ចង់ «ស្រមៃមើលទីក្រុងឡើងវិញជាមជ្ឈមណ្ឌលវប្បធម៌»។

នៅក្នុង «Le Sel de La Vie [The Salt of Life (អំបិលគឺជាជីវិត)]» លោក Emsophian Benjametha បានបង្ហាញគ្រឿងសិប្បកម្មធ្វើពីសេរ៉ាមិចដែលបំផុសគំនិតដោយ «sweet salt» (អំបិលផ្អែម) របស់ខេត្តប៉ាតានី (Pattani) ចាប់ពីដំណើរការផលិតរហូតដល់គោលដៅ។ «បើគ្មានអំបិល ក៏គ្មានជីវិតដែរ។ បើគ្មានជីវិត ក៏គ្មានសិល្បៈដែរ។ បើគ្មានសិល្បៈ ក៏គ្មានអារ្យធម៌ដែរ» នេះបើតាមអ្នករចនាម៉ូដ និងវិចិត្រករវ័យ 43 ឆ្នាំដែលទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាលនៅប្រទេសបារាំងរូបនេះបានលើកឡើង។ «អ្នក​រាល់​គ្នា​ទទួលបានការស្វាគមន៍​នៅ​ខេត្តប៉ាតានី (Pattani) ដែលជា​ទីក្រុង​តូច​មួយ​ដែល​មាន​ទឹកចិត្តទូលំទូលាយ ហើយ​មាន​ប្រវត្តិ​ដ៏​យូរ​លង់ និង​សម្បូរ​បែប។ ខេត្តនេះមិនមានការបំផ្ទុះគ្រាប់បែក និងគ្រោះថ្នាក់នោះទេ។ មានរបស់ល្អៗជាច្រើននៅទីនេះ៖ សិប្បកម្ម ការរចនា អាហារ ផ្ទះចាស់ៗ»។ 

តំបន់​ដែល​ពេលនេះបង្កើតបានជា​ប៉ែកខាងត្បូង​ជ្រៅរបស់ប្រទេសថៃធ្លាប់​ជា​ចំណុចកណ្ដាលនៃ​រដ្ឋ​មូស្លីម​ដែល​រួម​បញ្ចូល​ខេត្ត​ជិត​ខាង​មួយ​ចំនួន។ អង់គ្លេស​បាន​ប្រគល់​តំបន់​នេះ​ទៅ​ឱ្យ​ប្រទេស​ថៃ ដែលបានបញ្ចូលជាឧបសម្ពន្ធ​នៅក្នុង​ឆ្នាំ 1909។ ក្រុម​ផ្តាច់ខ្លួន​បាន​ធ្វើ​ការ​បះបោរ​តាំងពី​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ 1960។

លោកស្រី Rueanglada Punyalikhit ជាសាស្ត្រាចារ្យនៅសាកលវិទ្យាល័យ Silpakorn បានមានប្រសាសន៍ថា ព្រឹត្តិការណ៍ដូចជា «Deep Salt» ជាដើម ជួយតំបន់នេះឱ្យលុបបំបាត់រូបភាពហិង្សារបស់ខ្លួន។ ជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនោះ លោកស្រីជួយសហគ្រិនក្នុងស្រុកបង្កើតផលិតផលធម្មជាតិប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិត រួមមានឱសថ អាហារ ភេសជ្ជៈ វាយនភណ្ឌ និងសិប្បកម្ម ដែលផលិតពីវត្ថុធាតុដើមក្នុងស្រុក។ លោកស្រី Rueanglada បាន​ថ្លែង​ថា​៖ «​វា​មិន​សម​ហេតុផល​ទេ​ដែល​មាន​តែ​អំពើ​ហិង្សាមួយមុខដែលជាកត្តា​កំណត់​អត្តសញ្ញាណ​របស់​អ្នកនោះ»​។ «ពីខាងក្រៅ ស្ថានភាពមើលទៅមិនល្អទេ ដោយសារព័ត៌មានអំពីអំពើហិង្សា។ ប៉ុន្តែ​ពេល​អ្នក​មក​ទី​នេះ អ្នក​អាច​ឃើញ​ថា​ជីវិត​គឺមានភាព​ធម្មតា ហើយ​វា​មិន​គ្រោះថ្នាក់​ដូច​អ្នក​ដទៃ​គិត​នោះ​ទេ»។ 

ទស្សនាវដ្តី FORUM បានផ្អាកការបកប្រែអត្ថបទប្រចាំថ្ងៃសម្រាប់គេហទំព័រជាភាសាខ្មែរ។ សូមមើលភាសាដទៃទៀតសម្រាប់ខ្លឹមសារប្រចាំថ្ងៃ។