អ្នកវិភាគបានលើកឡើងថា បក្សកុម្មុយនិស្តចិនបានផ្លាស់ប្តូរការប្រើអំណាចជិះជាន់ជនជាតិអ៊ុយហ្គួរពី ‘ការអប់រំសារជាថ្មី’ ទៅជាពន្ធនាគារ។

វិទ្យុអាស៊ីសេរី

របាយការណ៍ចំនួនពីរដែលចេញផ្សាយដោយមន្ត្រីនៅក្នុងតំបន់ស៊ីនជាំង — របាយការណ៍មួយបានចេញផ្សាយដោយតុលាការកំពូលក្នុងតំបន់ មួយទៀតដោយក្រុមព្រះរាជអាជ្ញា បង្ហាញថាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់បក្សកុម្មុយនិស្តចិនក្នុងការបង្ខិតបង្ខំជនជាតិអ៊ុយហ្គួរ គឺកំពុងតែផ្លាស់ប្តូរពីអ្វីដែលគេហៅថាជំរុំអប់រំសារជាថ្មីទៅជាពន្ធនាគារ។

របាយការណ៍ដែលបានចេញផ្សាយក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ 2022 នៅលើគេហទំព័រផ្លូវការរបស់រដ្ឋាភិបាលតំបន់ស្វយ័តស៊ីនជាំងអ៊ុយហ្គួរ (XUAR) ភាគច្រើនបានរៀបរាប់ពីស្ថិតិតុលាការសម្រាប់រយៈពេលមួយឆ្នាំ។ ក៏ប៉ុន្តែបញ្ញាវន្ត និងអ្នកវិភាគបានលើកឡើងថា តួលេខនេះតំណាងឱ្យការផ្លាស់ប្តូរយុទ្ធសាស្រ្តក្នុងការប្រើប្រាស់មធ្យោបាយផ្លូវការបន្ថែមទៀត ប៉ុន្តែនៅតែជាអំពើពុករលួយដែលមានបំណងកាត់ទោសជនជាតិអ៊ុយហ្គួរ និងសមាជិកដទៃទៀតនៃជនជាតិភាគតិចនៅក្នុងតំបន់សុីនជំាងដែលស្ថិតនៅភាគពាយ័ព្យនៃប្រទេសចិន។

លោក Li Yongjun ដែលជាប្រធានព្រះរាជអាជ្ញាប្រជាជននៃតំបន់ស្វយ័តស៊ីនជំាងអ៊ុយហ្គួរ បានថ្លែងប្រាប់នៅក្នុងសម័យប្រជុំលើកទីប្រាំនៃសភាប្រជាជនលើកទី 13 របស់តំបន់ស្វយ័តស៊ីនជំាងអ៊ុយហ្គួរក្នុងខែមករា ឆ្នាំ 2022 ថា រដ្ឋអាជ្ញាសាធារណៈ ដែលគេស្គាល់ជារួមថាជាព្រះរាជអាជ្ញា បានឃាត់ខ្លួន ឬដាក់ទោសមនុស្សជាង 44 600 នាក់ក្នុងសំណុំរឿងចំនួន 28 490 ករណី ដែលពាក់ព័ន្ធទៅនឹងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រហែលជា 12 900 ករណី។

លោក Li បានកត់សម្គាល់ថា៖ «ការស្ថាបនាសុវត្ថិភាពនៅស៊ីនជំាងត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព»។

ប្រធានចៅក្រម លោក Bahargul Semet បានថ្លែងប្រាប់ថា តុលាការក្នុងតំបន់បានដោះស្រាយសំណុំរឿងចំនួន 668 900 ករណីនៅក្នុងឆ្នាំ 2021។ ក្នុងចំណោមនោះមានសណុំរឿងចំនួន 606 200 ករណីដែលត្រូវបានបិទមិនឱ្យមានការពិនិត្យមើលជាសាធារណៈ។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ តុលាការកំពូលកម្រិតខ្ពស់ទទួលរ៉ាប់រងលើសំណុំរឿងចំនួន 5 820 ដែលមានសំណុំរឿងចំនួន 5 271 ត្រូវបានបិទ។

អ្នកស្រាវជ្រាវជនជាតិអាល្លឺម៉ង់ លោក Adrian Zenz ដែលបានចងក្រងឯកសារស្ដីពីការបំពានរបស់បក្សកុម្មុយនិស្តចិនប្រឆាំងទៅនឹងជនជាតិអ៊ុយហ្គួរបានលើកឡើងថា មានតួលេខនៃករណីមួយចំនួន និងការស៊ើបអង្កេតនៅក្នុងតុលាការស៊ីនជំាងបានកើនឡើងជិតទ្វេដងចាប់តាំងពីឆ្នាំ 2018 មក។

លោក Zenz បានមានប្រសាសន៍ថា រួមជាមួយនឹងការកើនឡើងនៃការបកប្រែជាភាសាអ៊ុយហ្គួរក្នុងអំឡុងពេលតាមដាន ស្ថិតិបានបង្ហាញថា «ការប្រើអំណាចជិះជាន់របស់ទីក្រុងប៉េកាំងនៅក្នុងតំបន់កំពុងតែធ្វើការផ្លាស់ប្តូរពីការអប់រំសារជាថ្មីជាចម្បង ទៅជាការកាត់ទោសជនជាតិអ៊ុយហ្គួរមួយចំនួនធំទៅកាន់ពន្ធនាគារ»។ «ជនជាតិអ៊ុយហ្គួរមិនត្រូវបានដោះលែងពីជំរុំនោះទេ ប៉ុន្តែត្រូវប្តូរទៅជាជាប់ពន្ធនាគារវិញ។

លោក​បាន​ថ្លែងថា​៖ «​ស៊ីនជាំង​បន្ត​លាក់បាំងនូវចំនួន​ឧក្រិដ្ឋជនដែល​ត្រូវ​បាន​កាត់​ទោស​ជារៀងរាល់​ឆ្នាំ»។ «សុីនជំាងបានឈប់ធ្វើការរាយការណ៍អំពីតួលេខនេះនៅក្នុងឆ្នាំ 2018។ នេះជាអកុសលបង្ហាញថា រដ្ឋកំពុងលាក់បាំងយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ខ្លួនក្នុងការផ្លាស់ប្តូរជនជាតិអ៊ុយហ្គួរពីជំរំុអប់រំសារជាថ្មីទៅជាជាប់ពន្ធនាគារ មិនឱ្យពិភពលោកខាងក្រៅបានដឹង»។

លោក Teng Biao ជាមេធាវីនៃបណ្ឌិតសភា ហើយបានមកជួបសាស្ត្រាចារ្យនៅសកលវិទ្យាល័យ Chicago ដែលគាត់មានជំនាញខាងប្រព័ន្ធតុលាការ និងច្បាប់របស់ប្រទេសចិន បានថ្លែងថា តុលាការបានក្លាយទៅជាឧបករណ៍នៃការគាបសង្កត់នៅក្នុងតំបន់ស៊ីនជំាង។

Bahargul ដែលជាប្រធានចៅក្រមបានលើកឡើងថា តុលាការដែលដំណើរការដោយ Xinjiang Production and Construction Corps ដែលជាស្ថាប័នគ្រប់គ្រងសេដ្ឋកិច្ច និងយោធាគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋ បានដោះស្រាយសំណុំរឿងចំនួន 80 800 ករណីក្នុងនោះមានសំណុំរឿងចំនួន 71 000 ករណីត្រូវបានបិទ។ អង្គភាពដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថា Bingtuan ត្រូវបានអាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្មដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សលើជនជាតិអ៊ុយហ្គួរ។

បក្សកុម្មុយនិស្តចិនត្រូវបានគេជឿថា បានឃុំឃាំងជនជាតិអ៊ុយហ្គួរចំនួន 1,8 លាននាក់ និងជនជាតិភាគតិចតួកគីផ្សេងទៀតនៅក្នុងបណ្តាញនៃជំរុំឃុំឃាំងនៅក្នុងស៊ីនជំាងចាប់តាំងពីឆ្នាំ 2017 មកម្ល៉េះ។ ទីក្រុងប៉េកាំងបានអះអាងថា ជំរុំទាំងនោះជាមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ហើយបានច្រានចោលនូវការចោទប្រកាន់ដែលបានផ្សាយខ្ចរខ្ចាយ និងបានចងក្រងជាឯកសារថា ខ្លួនពិតជាបានធ្វើបាបប្រជាជនម៉ូស្លីមនៅក្នុងតំបន់។

របាយការណ៍របស់តុលាការប្រជាជនក៏បានកត់សម្គាល់ផងដែរ អំពីការកើនឡើងនៃសំណុំរឿងនៅក្នុងតុលាការដែលត្រូវបានដោះស្រាយតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។

ទស្សនាវដ្តី FORUM បានផ្អាកការបកប្រែអត្ថបទប្រចាំថ្ងៃសម្រាប់គេហទំព័រជាភាសាខ្មែរ។ សូមមើលភាសាដទៃទៀតសម្រាប់ខ្លឹមសារប្រចាំថ្ងៃ។