កិច្ចព្រមព្រៀងនាវាមុជទឹក AUKUS លើកកម្ពស់ស្ថិរភាពក្នុងតំបន់ ប្រឆាំងឥទ្ធិពលចិន

បុគ្គលិករបស់ទស្សនាវដ្តី FORUM
ការរៀបចំសម្រាប់ប្រទេសអូស្ត្រាលី ដើម្បីទទួលបាននាវាមុជទឹកថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ (SSN) ប្រដាប់ដោយអាវុធធម្មតា តាមរយៈសម្ពន្ធភាពត្រីភាគីជាមួយចក្រភពអង់គ្លេស និងសហរដ្ឋអាមេរិក នឹងរក្សាស្តង់ដារមិនរីកសាយភាយខ្ពស់បំផុត និងផ្តល់នូវការប្តេជ្ញាចិត្តដើម្បីបង្កើនការរារាំង និងលើកកម្ពស់ស្ថិរភាពនៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក នេះបើតាមសេតវិមានបានប្រកាសក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ 2023។
ព័ត៌មានលម្អិតថ្មីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងបានបង្ហាញឡើង បន្ទាប់ពីរយៈពេល 18 ខែក្នុងការពិគ្រោះយោបល់សម្រាប់ប្រទេសអូស្ត្រាលី ចក្រភពអង់គ្លេស និងសហរដ្ឋអាមេរិក — ដែលជាកតិកាសញ្ញាសន្តិសុខដែលគេស្គាល់ថាជា AUKUS — ដើម្បីកំណត់អត្តសញ្ញាណផ្លូវដ៏ល្អប្រសើរសម្រាប់អូស្ត្រាលីក្នុងការទទួលបាននាវាមុជទឹកប្រភេទថ្មី ដែលនឹងត្រូវបានគេហៅថា SSN- AUKUS។
សេតវិមានបានលើកឡើងថានាវាមុជទឹក SSN-AUKUS នឹងបញ្ចូលការរចនា SSN ជំនាន់ក្រោយរបស់ចក្រភពអង់គ្លេស និងរួមបញ្ចូលបច្ចេកវិទ្យានាវាមុជទឹករបស់សហរដ្ឋអាមេរិក «ដ៏ទំនើប»។ សារព័ត៌មាន BBC បានរាយការណ៍ថា នាវាមុជទឹក SSN-AUKUS នឹងត្រូវបានសាងសង់ និងដាក់ពង្រាយដោយប្រទេសអូស្ត្រាលី និងចក្រភពអង់គ្លេស។ នាវាទាំងនោះអាចធ្វើដំណើរបានឆ្ងាយ និងលឿនជាងនាវាមុជទឹកដើរដោយថាមពលម៉ាស៊ូតដែលមានស្រាប់ ហើយអាចឱ្យអូស្ត្រាលីធ្វើការវាយប្រហាររយៈចម្ងាយឆ្ងាយប្រឆាំងនឹងសត្រូវជាលើកដំបូងផងដែរ។
ដោយឈរជាមួយនាយករដ្ឋមន្រ្តីអូស្ត្រាលី លោក Anthony Albanese និងប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ចូ បៃឌិន (Joe Biden) ដើម្បីពិភាក្សាអំពីកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក Rishi Sunak បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងតំណាងឱ្យសម្ពន្ធមិត្តចំនួនបីដែលបានឈរប្រកៀកស្មាជាមួយគ្នាអស់រយៈពេលជាងមួយសតវត្សរ៍» នេះបើតាមសេចក្ដីរាយការណ៍របស់កាសែត Politico។ «មនុស្សបីនាក់ដែលបានបង្ហូរឈាមរួមគ្នាដើម្បីការពារគុណតម្លៃរួមរបស់យើង។ ហើយលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យចំនួនបីដែលបានរួមគ្នាជាថ្មីម្តងទៀតដើម្បីបំពេញគោលបំណងខ្ពស់នៃការរក្សាសេរីភាព សន្តិភាព និងសន្តិសុខក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ និងសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ»។ (រូបភាព៖ ពីឆ្វេង នាយករដ្ឋមន្ត្រីអូស្ត្រាលី លោក Anthony Albanese ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក Joe Biden និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេស លោក Rishi Sunak បានប្រកាសអំពីកិច្ចព្រមព្រៀងនាវាមុជទឹក AUKUS នៅឯមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកអាមេរិកនៅទីក្រុង San Diego ក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ 2023)។
អូស្ត្រាលីមិនកំពុង ហើយនឹងមិនស្វែងរកអាវុធនុយក្លេអ៊ែរទេ នេះបើតាម AUKUS ជាកតិកាសញ្ញាសន្តិសុខដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការការទូត សន្តិសុខ និងការពារជាតិនៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក។ កតិកាសញ្ញា AUKUS ស្វែងរកការធ្វើឱ្យមានភាពរស់រវើកឡើងវិញ និងធ្វើទំនើបកម្មសម្ពន្ធភាព និងភាពជាដៃគូជុំវិញពិភពលោក ដោយបង្កើនការចូលរួមរបស់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ដើម្បីជំរុញសន្តិសុខ វិបុលភាព និងសេរីភាពនៃការផ្លាស់ទីសម្រាប់មនុស្ស និងទំនិញ។
លោកប្រធានាធិបតី Biden បានថ្លែងប្រាប់ថា «សហរដ្ឋអាមេរិកបានការពារស្ថិរភាពនៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយសម្រាប់ផលប្រយោជន៍ដ៏ធំសម្បើមរបស់ប្រទេសនានានៅទូទាំងតំបន់នេះ» នេះបើយោងទៅតាមកាសែត The New York Times។ «យើងកំពុងតែបង្ហាញម្តងទៀតពីរបៀបដែលលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យអាចផ្តល់ឱ្យយើងនូវសន្តិសុខ និងវិបុលភាពផ្ទាល់ ហើយនេះមិនត្រឹមតែសម្រាប់យើងប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏សម្រាប់ពិភពលោកទាំងមូលផងដែរ»។
រ៉េអាក់ទ័រនាវាមុជទឹកដំណើរការដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ គឺជាបច្ចេកវិទ្យាដែលសបញ្ជាក់ពីសុវត្ថិភាពដែលត្រូវបានដំណើរការដោយអាមេរិកអស់រយៈពេលជាងប្រាំមួយទសវត្សរ៍មកហើយ ដោយគ្មានឧបទ្ទវហេតុអ្វីមួយកើតឡើងនោះឡើយ។ ពួកគេមានវត្តមាននៅប៉ាស៊ីហ្វិកអស់ជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ។ ក្រៅពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងចក្រភពអង់គ្លេស នាវាមុជទឹកដំណើរការដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ ក៏ត្រូវបានដំណើរការដោយប្រទេសបារាំង ឥណ្ឌា សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន (PRC) និងរុស្ស៊ីផងដែរ។
ទោះបីជាកិច្ចព្រមព្រៀងសម្ពន្ធភាពរវាងប្រទេសអូស្ត្រាលី ចក្រភពអង់គ្លេស សហរដ្ឋអាមេរិក (AUKUS) មិនសំដៅទៅលើសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនក៏ដោយក៏អ្នកវិភាគចាត់ទុកថា វាជាឧបករណ៍មួយផ្សេងទៀតដើម្បីទប់ទល់នឹងអាកប្បកិរិយាឈ្លានពាន និងឥទ្ធិពលរបស់ទីក្រុងប៉េកាំងនេះផងដែរ។
«សម្ពន្ធភាព AUKUS ត្រូវបានធ្វើឡើងដើម្បីប្រឆាំងនឹងស្ថានភាពនៃបរិយាកាសសន្តិសុខដែលកាន់តែយ៉ាប់យ៉ឺននៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ជាពិសេសផ្តោតទៅលើការកើនឡើងនៃអំណាចយោធារបស់ប្រទេសចិន និងគោលនយោបាយការបរទេសដ៏រឹងមាំរបស់ខ្លួនក្នុងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ។ និន្នាការទាំងពីរនេះបានបង្កើនការព្រួយបារម្ភផ្នែកសន្តិសុខនៅក្នុងតំបន់ និងបានជំរុញសមាជិក AUKUS ឱ្យត្រូវនឹងយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ពួកគេ និងឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហាប្រឈមដែលបង្កឡើងដោយប្រទេសចិន» នេះបើតាមការវិភាគរបស់លោក Charles Edel ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់និងជាប្រធាននៅប្រទេសអូស្ត្រាលីនៅឯមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ការសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រ និងអន្តរជាតិ។ «AUKUS គឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃការភ្នាល់ដែលធ្វើឡើងដោយទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន កង់បេរ៉ា និងទីក្រុងឡុងដ៍ ដែលតាមរយៈការពង្រឹងសមាហរណកម្មមូលដ្ឋានឧស្សាហកម្ម និងអន្តរប្រតិបត្តិការរបស់ពួកគេ AUKUS នឹងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវសមត្ថភាពរបស់ប្រទេសទាំងនេះ ដែលជាការផ្ញើសារយ៉ាងច្បាស់លាស់ទៅកាន់ទីក្រុងប៉េកាំងថា បរិយាកាសសន្តិសុខធូររលុងត្រូវបានបញ្ចប់ ហើយគោលដៅចុងក្រោយគឺជាការពង្រឹងស្ថិរភាពក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកនេះ»។
AUKUS បានគូសបញ្ជាក់ពីវិធីសាស្រ្តជាដំណាក់កាលសម្រាប់កិច្ចព្រមព្រៀងនាវាមុជទឹកនេះ។ បុគ្គលិកយោធា និងជនស៊ីវិលអូស្ត្រាលីនឹងត្រូវបានដាក់ចូលទៅជាមួយកងទ័ពជើងទឹកអាមេរិក និងអង់គ្លេស ដើម្បីពន្លឿនការហ្វឹកហ្វឺន។ ចក្រភពអង់គ្លេស និងអាមេរិកនឹងបង្កើតវត្តមាននាវាមុជទឹកវិលជុំនៅក្នុងប្រទេសអូស្ត្រាលី។ សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងវិនិយោគ 2.4 ពាន់លានដុល្លារអាមេរិករហូតដល់ឆ្នាំ 2027 ដើម្បីបង្កើនសមត្ថភាពសាងសង់។ ចក្រភពអង់គ្លេសមានបំណងបញ្ជូននាវាមុជទឹក SSN-AUKUS ដំបូងរបស់ខ្លួនទៅឱ្យកងនាវាចរអង់គ្លេសនៅចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 2030 ហើយអូស្ត្រាលីគ្រោងនឹងប្រគល់នាវាមុជទឹក SSN-AUKUS ដែលផលិតដោយអូស្ត្រាលីដំបូងបង្អស់ដល់កងនាវាចរអូស្ត្រាលីនៅដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 2040 នេះបើយោងតាមប្រភពពីសេតវិមាន។
សេតវិមានបានលើកឡើងនៅក្នុងខែមីនាឆ្នាំ 2023 ថា «ប្រទេសទាំងបីសូមកោតសរសើរចំពោះកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដ៏ធំធេងនេះ ហើយនឹងបានប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះគោលការណ៍ដែលបានគាំទ្រដល់កំណត់ត្រាសុវត្ថិភាពគ្មានគូប្រៀបនៃកម្មវិធីជំរុញនុយក្លេអ៊ែររបស់កងទ័ពជើងទឹកចក្រភពអង់គ្លេស និងសហរដ្ឋអាមេរិក»។ «អស់រយៈពេលជាង 60 ឆ្នាំមកហើយ ដែលចក្រភពអង់គ្លេស និងសហរដ្ឋអាមេរិកបានដំណើរការម៉ាស៊ីនរ៉េអាក់ទ័រនុយក្លេអ៊ែររបស់កងទ័ពជើងទឹកជាង 500 គ្រឿងដែលបានធ្វើដំណើររួមគ្នាជាង 150 លានម៉ាយល៍ ដែលស្មើនឹងការធ្វើដំណើរទៅឋានព្រះចន្ទ និងត្រឡប់មកវិញ 300 ដងដោយគ្មានឧប្បត្តិហេតុ ឬផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានលើសុខភាពមនុស្ស ឬគុណភាពនៃបរិស្ថាននោះឡើយ។ អូស្ត្រាលីប្តេជ្ញារក្សានូវស្តង់ដារដូចគ្នានេះ ដើម្បីគ្រប់គ្រងបច្ចេកវិទ្យាជំរុញនុយក្លេអ៊ែររបស់កងទ័ពជើងទឹកប្រកបដោយសុវត្ថិភាព»។
ប្រភពរូបភាព៖ THE ASSOCIATED PRESS
ទស្សនាវដ្តី FORUM បានផ្អាកការបកប្រែអត្ថបទប្រចាំថ្ងៃសម្រាប់គេហទំព័រជាភាសាខ្មែរ។ សូមមើលភាសាដទៃទៀតសម្រាប់ខ្លឹមសារប្រចាំថ្ងៃ។